Fındık işleme ve paketleme tesisi kurulacak

Nurdan Eroğlu

İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Abdulsetter Bayram, Bartın’da fındık işleme ve paketleme tesisinin kurulacağını söyledi. Müdür Bayram, Bartın’da fındık üretimini geliştirecek olan tesisin çok yakında kurulacağını kaydetti.

Bartın’da fındık yetiştiriciliği büyük öneme sahip. Fındık Bartın’da özellikle Kurucaşile, Amasra ve merkeze bağlı sahil kesiminde yetiştiriliyor. Yıl boyunca bakım isteyen fındığın hasadı ise genelde ağustos ayında başlıyor ve eylül ayında sonra eriyor. Bartın’da birçok aile fındıktan elde ettiği gelirle geçimini sağlıyor. İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü de fındık üreticisini destekleme adına Bartın’da birçok çalışma yapıyor. Üreticiye fındık alan bazlı gelir desteğinde bulunan Müdürlük aynı zamanda bu kapsamda tesislerin kurulabilmesi içinde hibeli makine ekipman desteği dahi sağlıyor. İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Abdulsetter Bayram, Bartın’da fındık üretimini geliştirmek adına fındık işleme ve paketleme tesisinin kurulacağını söyledi. Bayram ayrıca tesisin çok yakında bir zamanda kurulacağını da sözlerine ekledi.

BESLEYİCİ ÖZELLİĞİ ÇOK YÜKSEK OLAN BİR YEMİŞ

Peki fındık nasıl yetiştiriliyor. Fındık hasadı nasıl yapılıyor. Hasatta dikkat edilmesi gerekenler ne? İşte bu soruların cevabı!

Fındık besleyici özelliği çok yüksek olan bir yemiştir. Nişasta, şeker, vitamin bakımından ciddi anlamda zengindir. Kuru fındıkta yüzde 66 yağ,  yüzde 17 azot bulunur. Vitaminler arasında en çok A ve B vitaminleri bulunur. Nadir olarak bulunan E vitamini de, buğdayla birlikte, fındıkta da bulunmaktadır. 100 gram kuru fındık 683 kalori verir ki bu miktar cevizden çoktur (Ceviz: 652), yağlara yakındır (yağlar: 790-850). Maden içeriği olarak da fındık liste başlarında yer almaktadır. İçerisinde en çok potasyum, fosfor, kalsiyum bulunur. Fındık, çok yağlı bir yemiş olduğu için, besleyici olmakla birlikte, sindirimi zor olan bir yemiş türüdür. Bu nedenle midesi zayıf olan insanların tüketmesi pek tavsiye edilmez. Ayrıca, yağlı besinlere karşı diyet yapmak zorunda bulunan insanların da fındıktan kaçınmaları gerekir. Buna karşılık, çocuklara, yeni yetişenlere, yüksek kalori sağlaması nedeniyle, ciddi anlamda çok faydalıdır. Fındık özellikle hekimlikte de çok faydalı bir yemiştir. Fındık yağı badem yağı ile aynı özellikleri taşımaktadır. Fındık, barsak yumuşatıcı olarak kullanıldığı gibi özellikle yanıklara merhem olarak da sürülür ve ciddi faydası vardır. Ayrıca, fındık yağı, bol vitaminleriyle deriyi beslediği için, çoğunlukla güzellik kremlerinin içeriğinde kullanılır.

FINDIK NASIL YETİŞTİRİLİR?

Fındık Türkiye’de en çok Karadeniz kıyılarında ve Giresun bölgesinde yetişmektedir. Yurdumuz fındık üretiminde Dünya sıralamasında birinci sıradadır. Türkiye’deki fındık ağaçlarının sayısı 160 milyonun üstündedir ve yılda yaklaşık olarak 70-80 bin ton fındık alınır ki bu miktar dünya fındık üretiminin yarısından çoktur. Fındık ağacının özelliklerinden biri de humus bakımından zengin olması, hafif kumlu, killi serin toprakları sevmesidir. Fındık ağaçlarının kökleri dik olarak 1 metre derinliğe kadar inebilmektedir. Killi topraklarda genel olarak çoğunlukla, tombul fındık, kumlu-killi topraklarda ise sivri fındık yetişmektedir. Fındık, yapraklarını döküp toprakta humus meydana getiren ağaçların gölgeliklerine, soğuk bölgelerde güneye bakan, kuzeye kapalı yerlere dikilmelidir. Fındık tohumundan, çelikle, daldırma ile aşı ile üretilebilirse de en iyisi kök diplerinden süren fışkınlarla yetiştirme türüdür. Bu sürgünler ilkbahara yakın, ağaçlar daha uyanmadan, köklü olarak alınır, sonbaharda derince kirizme edilmiş, gübrelenmiş toprağa dikilmelidir. Fidanlar, 4-5 yıl sonra yemiş vermeye başlarlar. O zamana kadar oldukça sık çapalanmak istemektedir. Yemiş vermiş ağaçların da, kıştan önce, dipleri açılarak aralarındaki toprak bellenmeli, toprağa yakın iki fışkın bırakılarak öteki fışkınlar kesilmelidir. Yaşlı dallar sonbaharda budanmalı, toprağa ara sıra bol gübre verilmelidir. İyi bakılan fındık ağacı 50-60 yıl ömrü olabilmektedir. Fındığa dadanan zararlı böceklerin başında fındık kurdu gelmektedir. Larva halindeyken yemişin içine girip tırtıl olan bu böcek fındığın içini yer ve fındık bitkisini öldürür. Bir de oberea linkaris denilen bir tırtıl daha vardır ki bu da filizlerin içini kemirir, yapraklar solar, buruşur ve fındık ölür. Bunlara karşı çeşitli ilâçlarla vaktinde savaşa geçmelidir.
 

TÜRKİYE’DE YETİŞEN FINDIK TÜRLERİ NE?

Türkiye’de yetişen fındıkların başlıca türleri şunlardır: Tombul (Yağlı) Fındıklar : Kabuğu ince, açık renk, içi yuvarlaktır. Yüksek yerlerde de yetişir. Sivri Fındıklar : Kabuğu kalın, esmer, içinin ucu sivri, dibi yuvarlaktır. Soğuğa pek gelemez, deniz kıyılarında daha iyi yetişir. Palaz Fındıklar: Tombul fındıktan daha iri, biraz yassıdır, kabuğu koyu kırmızıdır. Deniz kıyılarında, toprağının altı çakıl olan yerlerde daha iyi yetişir. Badem Fındıklar: Sivri fındıktan daha iri, daha yassıdır. Kabuğu incedir, kırmızıya çalar koyu renktedir. Biçimi bademi andırır, lezzetli bir fındıktır. Kara Fındık: Kalın kabuklu, esmer renkli, iri, az yağlı bir fındıktır. Kuş Fındığı: Tombul fındığa benzer; yalnız, dibi düz değildir, kabuğu parlak, incedir.

FINDIK HASADINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

Fındık üretiminde sezon boyunca budama, gübreleme, hastalık ve zararlılarla mücadele hasat, harman, depolama gibi teknik uygulamaların gereği gibi yapılması, verim ve kalite artışı sağlarken fındık hasadında da dikkat edilecek hususlar çiftçiler için önem taşıyor.

BAHÇELERDE GENEL TEMİZLİK

Fındık hasadına başlanmadan önce bahçelerde genel temizlik yapılmalıdır. Hasadı güçleştirebilecek yabancı otlar biçilerek temizlenmelidir. Bahçelerimizin önemli bir kısmı karışık çeşitlerle kurulu olduğundan farklı çeşitler aynı zamanda hasat olgunluğuna gelmemektedir. Bazı çeşitler erken bazı çeşitler geç olgunlaşmaktadır. En uygun yöntem farklı çeşitlerin ayrı ayrı ve olgunlaştıklarında hasat edilmeleridir. Ancak pratikte karışık çeşitlerle kurulu bahçelerde hâkim olan çeşit olgunlaştığında hasat işlemi yapılmaktadır.

FINDIKTA HASAT OLGUNLUĞU

 Fındıkların hasat olgunluğuna geldiği bazı özelliklere bakılarak anlaşılmaktadır. Bu özellikler; Zurufların iyice kızarması, fındık tanelerinin zuruf içerisinde hareket etmesi, sert meyve kabuğunun ¾ nispetinde kızarması ve iç fındığın kendine has sertlilik ve tadının olması, sağlam ve dolgun meyveleri taşıyan dalların sallandığı zaman mevcut meyvelerin ¾'ünün daldan dökülmesi fındığın hasat olgunluğuna ulaştığını gösterir.Hasat olgunluğuna ulaşmadan toplanan fındıklarda sert meyve kabuğu donuk olur, iç kabuğu iyice doldurmaz, buruşuk iç oranı artar ve randıman düşer. Fındık çeşitleri kendine has sertlik, lezzet ve tada ulaşmadan hasat edilmesi durumunda meyve kalitesi düşer. Uzun süre muhafaza edilmeleri güçleşir ve kolay bozulurlar.

NAYLON ÇUVAL KULLANILMAMALI

Fındığın en iyi hasat edilme şekli dalların silkelenmesi ile yerden ve bekletilmeden toplanmasıdır. Böylede fındıklar tam hasat zamanında toplanır,  randıman ve kalite iyi ayrıca dal ve dalcıklar ile gelecek yılın tomurcukları da zarar görmemiş olur. Yerden toplamaya uygun olmayan bahçelerde daldan elle toplanacaksa; dalların birbirine sürtünmemesi, çotanakların dallara birleştiği yerden tek tek toplanması, gelecek yılın mahsulünü oluşturacak dal, dalcık ve tomurcukların zarar görmemesi için sıyırma şeklinde toplama yapılmaması, hasadı yapılan dalın dikkatlice yerine bırakılması gerekir.  Hasatta fındığın kızışmasına neden olan naylon çuval kullanılmamalıdır. Jüt veya fileli çuvallar kullanılmalıdır.

KURUMASINA ÖZEN GÖSTERİLMELİ

Çuvallara toplanan fındıklar harman yerine taşınırlar. Harman yerlerinin hafif bir meyil verilerek betondan yapılması uygundur. Harman yerine getirilen fındıklar yığın halinde bırakılmamalı, 10-15 cm kalınlığında bir tabaka halinde serilerek güneşli havalarda kurumaları sağlanmalıdır. Harmanlama da fındığın iyice kurumasına özen gösterilmeli, nem oranı kabuklu fındıkta %12'yi iç fındıkta %6'yı geçmemelidir. Kurumuş fındıkları çuvallama sabah erken veya akşam geç saatlerde yapılmalı, fındıklar sıcak halde iken çuvallama yapılmamalıdır.

SERİN, KURU VE HAVALANABİLİR DEPOLAMA

Kuruyan fındıklar jüt veya fileli çuvallarda zemini tahta olan depoda yüksek yığınlar oluşturmadan bırakılmalıdır. Depo olarak kullanılacak yerin serin, kuru ve havalanabilir nitelikte olması durumunda ürün 1 yıl kadar özelliği bozulmadan muhafaza edilebilir. Hasat olgunluğundan önce toplanmış iyi kurutulmamış ve fazla nemli fındıkların muhafazası oldukça güç olup, kızışma,  acılaşma ve küflenme meydana gelir. Ayrıca insan ve hayvan sağlığı için zararlı olan aflatoksini oluşturan etmenlerin de fındıkta erken toplama, olumsuz koşullarda harmanlama ve uygun olmayan depolama şartlarından kaynaklanabileceği göz ardı edilmemelidir.