İSLAM AHLAKI
Tahsin ÖTGÜÇ
Ahlak, insanın iyi veya kötü olarak nitelendirilmesine yol açan manevi özellikleri ve bunların etkisiyle ortaya koyduğu iradeli davranışlarıdır. İslam ahlakının kaynağı, Kur’an ve onun yorumu olan sünnettir. Nitekim Hz Aişe validemiz, kendisine Hz peygamberimizin ahlakı nedir sorusuna karşılık” onun ahlakı Kur’andır” demiştir. Yüce Mevla’mız Kur’an’ı Kerim’de ,”( Ey Muhammed) sen elbette yüce bir ahlak üzeresin” buyurmuştur. (Kalem, 4). Efendimizin ahlakının Kur’an olması, onun en değerli huy ve davranışlara sahip olduğunu gösterir. Bu yönüyle efendimiz, insanlık için model insandır. Bir hadisinde şöyle buyurmuştur.” Gerçekten ben en güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildim”. (Muvatta hus nül hulk,1).Gelmiş ve gelecek tüm insanlık için örnek olan Peygamberimizin ahlakını ( huy ve davranışları) benimseyerek yaşamak toplumsal barışın oluşmasına vesile olur.
Her insanın iyi yâda kötü ahlakı vardır. Ahlakı olmayan insan yoktur. Ahlakımızın güzel olması için peygamberimiz (sav) efendimizin hayatını örnek almamız önem arz etmektedir. Bunun için onun sünnetini iyi anlayıp yaşantımızı buna göre yön vermeliyiz. Efendimizin bu hususta birçok hadisleri vardır. Okuyup öğrenmemiz gerekmektedir. Bir hadisinde şöyle buyurdular: “İyilik güzel ahlaktır. Günah ise kalbini tırmalayıp durduğu halde insanların bilmesini istemediğin şeydir.” Müslim bir İyiliğe ulaşan, güzel ahlak sahibi olan kimselerin gönülleri, iyi ve kötü davranışları kolayca fark Eder. Bununla beraber vicdanını rahatsız eden, içini kemiren, gönlünde pişmanlık uyandıran hareketin fenalığını anlayabilir. Yüce Mevla Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmuştur: “Onlar(takva sahipleri) bollukta ve darlıkta Allah için harcarlar, öfkelerini yutarlar, insanları affederler. Allah iyilik edenleri sever”. (Al-i İmran, 134). Allah’ın azabından beri olup gücümüz nispetinde infak etmenin, kızgınlıklarımıza hâkim olup affedici olmanın iyiliğe ve güzelliğe götüreceği ayeti kerimede vurgulanmıştır. Allah’ın verdiği nimeti onun arzu ettiği yerde harcamak, bir gönül işidir. Gönlün mütmain olması, insanı huzurlu kılar. Yaptığından manen zevk alan kişi, bunu devamlı yapmanın mutluluğuyla hayat sürer.
Peygamberimiz (S.A.V.) Efendimiz bir hadisinde; “Kıyamet gününde mümin kulun terazisinde güzel ahlaktan daha ağır bir şey bulunmaz. Allah, çirkin sözler söyleyen, çirkin hareketler yapan kimseden nefret eder” buyurmuştur. (Tirmizi, Birr,61). Ahlakın güzelliği söylem ve davranışlarımızın iyi olmasına bağlıdır. Bu bağlamda efendimizin “ya hayır konuş veya sus” sözünü iyi anlayıp uymak lazım gelir. İş olsun diye rast gele konuşmak, ölçüsüz davranış sergilemek, başkalarını rahatsız edici eylem ortaya koymak, iyi olmayan huylardır. Her zaman sözlerimiz ve davranışlarımız, doğruya, hayra, yönlendirici olmalıdır. Birey ve topluma faydası olmayan söylem ve eylemlerden uzak durulmalıdır.
Peygamberimiz (S.A.V.) efendimiz diğer bir hadisinde; “Haklı bile olsa çekişip didişmeyen kimseye, cennetin kenarında bir köşk verileceğine ben kefilim. Şakadan bile olsa yalan söylemeyen kimseye cennetin ortasında bir köşk verileceğine kefilim. İyi huylu kimseye de cennetin en yüksek yerinde bir köşk verileceğine kefilim.” buyurmuştur. (Ebu Davud, Edep, 7). İnsanlar arasında güven duygusunu sarsan yalan sözlerden, birliği, dirliği bozan ve huzuru kaçıran itişip kakışmalardan uzak durmamız gerekir. Efendimizin örnek hayatını irdeleyip onun ahlakıyla ahlaklanmak suretiyle her geçen gün daha güzel huy ve davranışlara sahip olma noktasında gayretli olmak önem arz eder. Dünya ve ahretimizin mutluluğu için her zaman buna ihtiyacımız olduğunu hafızamızda muhafaza etmek lazım gelir. Buna göre de yaşantımıza yön vermeye devam etmemiz, huzur ve mutluluğun oluşmasına vesile olabilir.
