Müdürlükten dünya tütünsüz günü standı

Nurdan Eroğlu

Bartın Halk Sağlığı Müdürlüğü, 31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü dolayısıyla  sigaranın zararları ve bırakma yolları gibi konularda vatandaşları bilinçlendirmek için Cumhuriyet Meydanında stant açtı.  Standı ziyaret eden Sağlık İl Müdürü ve Halk Sağlığı Müdürü Dr. Dursun Koç, Ramazan ayı dolayısıyla etkinlikleri birkaç gün önceden yapmaya başladıklarını ifade ederek “Gelecekte sağlıklı beslenen, düzenli spor yapan ve kötü alışkanlıklardan uzak duran bireylere sahip bir toplum olacağız” dedi.

Bartın Halk Sağlığı Müdürlüğü, 31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü dolayısıyla  sigaranın zararları ve bırakma yolları gibi konularda vatandaşları bilinçlendirmek için Cumhuriyet Meydanında stant açtı.   Sağlık İl Müdürü ve Halk Sağlığı Müdürü Dr. Dursun Koç ta müdürlüğün açtığı standı ziyaret etti. Ramazan ayı dolayısıyla etkinlikleri birkaç gün önceden yapmaya başladıklarını ifade eden Koç, “31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü etkinliğimizi Ramazan dolayısıyla birkaç gün önceden yapalım istedik. Birçok insan artık sigaranın zararlarının farkında. Bizim amacımız da bu konuda daha fazla farkındalık oluşturmak. Gerçekten her haliyle toksit bir madde. Biz kimsenin sigaraya başlamasını istemiyoruz. Çünkü sigaraya başladıktan sonra onu bitirebilmek çok zor. Bu nedenle mümkünse sigaraya sıfır başlangıç yapmak lazım. Başlanmışsa da artık bunun tedavisi daha kolay. İlaçlar ücretsiz olarak temin edilebiliyor. Biz mümkünse sigaraya başlayan herkesin bunu bırakmasını istiyoruz” dedi.

3 TEMEL UNSURA DİKKAT!

Sağlıklı beslenme, spor ve haraketli yaşam gibi unsurlara çok dikkat edilmesi gerektiğini söyleyen Koç,  “Sağlık Bakanlığının temel hedefleri arasında kötü ve zararlı alışkanlıklardan uzak durmak bulunuyor. İnsanlar artık sağlığını çok rahatlıkla koruyabiliyorlar. Hareketli yaşam kesinlikle olmazsa olmazlar arasında yer almalı. Ayrıca bunun üzerine bir de spor ve dengeli beslenmeyi eklediğinizde sağlıklı bir yaşama kavuşmamanız söz konusu bile olamaz. Bütün bunları yaptığınızda sağlıklı ve uzun bir yaşama sahip olabilirsiniz. Bu 3 temel unsura dikkat edebilirsek insanların artık ilaçlara ya da gerekli ve gereksiz tahlillere de ihtiyaçları kalmayacaktır” şeklinde konuştu.

“HAREKETLİ YAŞAM ALIŞKANLIK HALİNE GETİRİLMELİ”

Haraketli yaşamın alışkanlık haline getirilmesi gerektiğini kaydeden Dursun Koç, “Bizim bu kültürü bir şekilde oluşturmamız lazım. İnsanların artık her yere yürüyerek gitmesi ve günde 10 bin adım atmayı alışkanlık haline getirmesi lazım. Düzenli olarak spor yaptığında ve dengeli düzenli ve düzenli beslenildiğinde sağlıklı bir toplum oluşturulabilir. Bu bizim elimizde. Gelecekte sağlıklı beslenen, düzenli spor yapan ve kötü alışkanlıklardan uzak duran bireylere sahip bir toplum olacağımıza ben yürekten inanıyorum” ifadelerinde bulundu.

SİGARANIN İÇİN DE 4 BİN ÇEŞİT MADDE BULUNUYOR

Peki sigara neden bu kadar zararlı? Sigara içilmesinin vücuttaki etkileri neler? Sigara nasıl bırakılabilir? Sigarayı bıraktığınız da neler olur? İşte bu soruların cevabı!

Sigara yaklaşık 4 bin çeşit toksit madde içeriyor. Sigaranın içerisinde kanserojen etki yapan polonium, krom, nikel, benzopiren, vinil klorür, benzen, arsenik, DDT, hidrojen siyanür, karbonmonoksit ve nikotin gibi damar yapısını bozan ve bağımlılık yapan maddeler yer alıyor.

VÜCUTTAKİ ETKİLERİ NE?

Sigara içenlerde solunum yollarında öksürük, balgam çıkarma ve nefes darlığı görülüyor. Ayrıca sigara içenlerin yüzde 40’ın kronik bronşit gelişiyor. Üst solunum yollarında kronik farenjit, larenşfit, tekrarlayan enfeksiyonlarla ses teli nodülleri, kadınlarda ses tellerinde kalınlaşma oluşuyor. Alt solunum yollarında tekrarlayan bronşitler, zatürreler, veren riskinde artış, kronik bronşit, amizem, kanser meydana geliyor.

AKCİĞER KANSERİ RİSKİ 15-20 KAT DAHA FAZLA

Sigara içenlerin akciğer kanserinden ölüm riski sigara içmeyenlere oranla içilen sigara miktarına göre 15-20 kat daha fazla. Bu kanser türü çoğu zaman geç evrede fark ediliyor ve en ileri tedavi ile bile beklenen yaşam süresi birkaç yılı geçmiyor. Sigara akciğer kanserinin yüzde 87’sinden sorumlu. Sigara içme ile akciğer kanserine yakalanma riski ilişki bilimsel olarak kanıtlanmış bulunuyor. Sigara beyin damarlarında daralma ve tıkanmalara beyin enfarktüsüne ve kanamaya yol açıyor. Bu da kaslarda kuvvet azalması, felçler ve yatalak kalma şeklinde kendini gösteriyor. Sigaranın içerdiği karbonmonoksit zihinsel eforu olumsuz etkiliyor. Nikotin beyin hücrelerini etkileyen bağımlılığa yol açıyor. Sigara içmeyi bir kez deneyen her dört kişiden üçü sigara bağımlısı oluyor.

ORGANLARIMIZIN BESLENMESİNİ BOZUYOR

Sigara damarlarda zararlı kolesterolde yükselme, damar ve çeperinde artesriosklerotik plak oluşumu, hipertansiyon riski, kan akışında azalmaya neden oluyor. Sigara bütün damarlarımızın ve kanımızın yapısını etkileyerek organlarımızın beslenmesini bozuyor. Sigaranın yer açtığı damar daralması ve tıkanması ellerde ve ayaklarda soğumaya, bacak ağrılarına, kramplara ve zamanla kangrene yol açıyor. Bu nedenle kol ve bacakların kesilmesi gerebiliyor. Sigara felçlerin yüzde 18’inden kalp ve damar hastalıklarının yüzde 21’inden kronik kalp hastalıklarına bağlı ölümlerin yüzde 30’undan sorumlu. Koroner damarlarda daralma, anjina pectoris (ağrı), mykard enfraktüsü ve kalbin çalışma hızında artışa neden oluyor.

CİNSEL İSTEKTE AZALMAYA NEDEN OLUYOR

Sigara dumanı asit salgısını arttırıyor. Gastrite, mide ve oniki parmak bağırsağı ülserine yol açıyor. Ülser tedavisinin başarısını azaltıyor. Ayrıca ağız, dudak, yemek borusu, mide, safra kesesi ve pankreas kanserleri sigara içenlerde daha çok görülüyor. Sigara kadında erken menopoza, erkekte cinsel istekte azalmaya, kadınlarda ver erkeklerde kısırlık riskine, yumurtalık ve rahim ağzı kanserlerine, doğum kontrol haplarıyla birlikte kadınlarda emboli riskinde artmaya, mesane ve böbrek kanserlerine ayrıca erkeklerde prostat kanserine yol açıyor.  Kemiklerde osteoporoz (erime) ve kırılma riski, ciltte kırışıklıklar ve soluk görünüm, dişlerde ve parmaklarda sararma ve kötü koku, saçlarda dökülme, tırnaklarda çabuk kırılma, kadınlarda meme dokusunda deformasyona neden oluyor.

TÜTÜN DÜNYADA  HER 8 SANİYEDE BİR KİŞİNİN ÖLÜMÜNDEN SORUMLU

Tütün dünyada her yıl 4 milyon kişinin günde 11 bin veya diğer ifadeyle her 8 saniyede bir kişinin ölümünden sorumlu. Sigara içme eğiliminde bir değişiklik olmaması halinde 2030’lu yıllarda tütün her 10 milyon kişinin ölümüne neden olacaktır. Ve ölümlerin yüzde 70’i gelişmekte olan ülkelerde görülecektir. Tütünün en yaygın kullanım biçimi sigaradır.

GEBELİKTE DÜŞÜK RİSKİNİ ARTIRIYOR

Gebelikte sigara kullanımı düşük riskine, erken doğuma, düşük tartılı bebeğin fiziksel ve mental gelişiminde yavaşlama, bebeğin ilerideki yaşamında astım riskinde artma, süt oluşumunda ve kalitesinde bozulmaya neden oluyor. Sigara içmediği halde pasif olarak sigara dumanına maruz kalan astımlı hastalarda ve kalp damar hastalığı olanlarda kriz geçirme riskini arttırıyor ve aktif içicilerde görülen diğer bütün kanser türlerinin oluşmasına neden oluyor. Çocuklarda pasif içicilikte sık bronşit ve zatürre riski, alerjik hastalıklar ve astım riski, orta kulak iltihabı, beyin ve kas tümörleri, ani bebek ölüm sendromu ve solunum fonksiyonlarında azalma görülüyor.

SİGARA NASIL BIRAKILABİLİR?

Sigarayı bırakmak zor olabilir. Ancak şimdiye kadar sizin gibi pek çok kişi sigarayı bırakmayı başarmıştır. Sigarayı bırakanların sayısı her gün giderek artmaktadır. Siz de sigarayı bırakarak daha sağlıklı bir hayatı seçin.  Kendinize uygun plan yapın ve ona bağlı kalın. Sigarayı bıraktığınızda kalp  hastalıkları, felç, kanser ve amfisem veya bronşit gibi akciğer hastalıklarına yakalanma ve sağlıksız bebek sahibi olma riskiniz azalacak. Daha uzun ve sağlıklı bir yaşam için şansınızı arttıracaksınız. Elbiseleriniz, saçlarınız ve nefesiniz daha temiz kokacak. Sigara almak için harcadığınız paradan tasarruf edeceksiniz. Artık etrafınızdakileri rahatsız etmeyeceksiniz. Sigaranızın dumanıyla arkadaşlarınızın kalp ve akciğer hastalıklarına ailenizin ve özellikle çocuklarınızın grip, soğuk algınlığı ve astıma yakalanmasına neden olmayacaksınız.

KARAR VERİN!

Önünüzdeki 2 ile 4 hafta arasındaki bir günü bırakma günü olarak seçin. Bu sizin hayatınızın en önemli günüdür. Daha sağlıklı olmaya karar verdiğiniz için kendinizi kutlayın. Bırakmadan önce ailenize ve arkadaşlarınıza bu kararınızı anlatın.  Onlardan destek ve anlayış isteyin.  Bırakma nedeninizi bir kağıda yazın. Bir kopyasını her gün görebileceğiniz bir yere örneğin buzdolabının üzerine asın. Evininizdeki çalışma odanızdaki bütün sigaralarınızı çakmaklarınızı kül tablalarını ve sigarayı hatırlatacak her şeyi atın. Kesinlikle sigara satın almayın.  Puro ve pipo gibi diğer tütün ürünlerinden de uzak durun. İlk olarak size sigara içme isteği veren yerlerden uzak durun. Bunun yerine zamanını kütüphane, mağaza gibi sigara içilmeyen yerlerde geçirmeyi planlayın.  Daha önce sigarayı bırakmayı denediğiniz zamanları gözden geçirin. Neyin işe yaradığını ve neyin yaramadığını düşünün.  Kendinizi ödüllendirin sigarayı bırakmak zor bir iş olabilir. Sigarayı bırakmayı bir şeyi terk etmek olarak algılamayın.  Öncelikle daha sağlıklı olmak için bir adım olarak düşünün.  Harcamadınız parayla kendiniz aileniz ve özellikle çocuklarınız için özel bir şeyler alın. 

ZORLUKLARLA BAŞA ÇIKIN

Sigara içmenin yerine geçecek ve daha sağlıklı olacak şu işleri yapmayı deneyin: Ellerinizi meşgul etmek için resim çizin, yazı yazın, gazete okuyun, örgü örün, bulmaca çözün, en önemlisi spora başlayın. İmkanınız varsa her gün yoksa haftada en az 3 gün 5 kilometre yaklaşık bir saat orta tempoda yürümeyi deneyin. Sinirlendiniz mi? Kızgın mısınız? Streslendiniz mi? Üzgün müsünüz? Rahatlayın, derin bir nefes alın, yürüyün. Size yakın dertleşebileceğiniz birisiyle konuşun, dışarıda dolaşın, hareket edin, müzik dinleyin. Sabah kalktığınızda dişlerinizi fırçalayın, ağzınızı yıkayın, kahvaltıdan hemen sonra tekrar dişlerinizi fırçalayın.  Yemeklerden sonra dişlerinizi fırçalayın. Bir arkadaşınızı arayın veya bir bardak çay için.  Partiye veya restaurantta mı gidiyorsunuz alkol veya yağlı yiyecekler söylemeyin. Bir süre böyle bir ortama gitmemenizde fayda vardır. Sakın çiğneyin, bolca su için, akşam yemeklerinden sonra kahve yerine meyveli ve bitkisel kokulu çay için.

SİGARAYI BIRAKMAK İÇİN EN İYİ YOLLAR

Şu iki öneriyi birden yapın: Stres ve şiddetli sigara içme isteğiyle nasıl başa çıkacağınızı öğrenin. Sigara içmeyi istemenize neden olacak şeylere karşı dikkatli olun.  Sigarayı bırakmak için size en yakın sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz. Ara sıra sigara içme isteklerine karşı dikkatli olun. Sigaradaki nikotin, eroin ve kokain gibi bağımlılık yapıcıdır. Sigarayı bıraktıktan sonraki ilk birkaç hafta en zor zamanlardır. Vücudunuzda nikotin eksikliği ortaya çıkar. Konsantre olun. Az bir müddet sonra sigara içmiyor olacaksınız. Tekrar sigara içmeye başlarsanız bile vazgeçmeyin. Kaçamaklar öğrenmek için şanstır, vazgeçmek için değil. Bu sigarayı bırakmak için bir alıştırmadır. Denemeye davam edin. Olmak istediniz kişin olun. Başarınızı kutlayın. Her hafta, ay ve yıl için başarınız için bir takvim ve tablo oluşturun. Arada bir bıraktığınız için mutlu olduğunuzu anlatan yeni sebepler yazın. Sigara için harcamadığınız parayı biriktirerek hep almak istediğiniz ancak alamadığınız bir şey alın. Çoğu insan sigarayı bıraktığı için kilo alır. Tüm alışkanlıkları biranda değiştirmek mümkün olmasa bile akşam yemekten sonra biraz yürüyüşe çıkmayı deneyin. Yemekten sonra duyacağınız sigara isteğine engel olacak ve biraz egzersiz yapmış olacaksınız.

SİGARAYI BIRAKTIĞINIZ DA NELER OLUR?

20 inci dakikada kalp hızı ve kan basıncı normale döner. 8 inci saatte kanda oksijen düzeyi normale döner. 24 üncü saatte karbonmonoksit vücuttan atılır.  Akciğerler temizlenmeye başlar. 48 inci saatte nikotin vücutta saptanamaz. 72 inci saatte nefes almak kolaylaşır. 2-12 haftada dolaşım düzelir. 3-9 ayda nefes darlığı ve öksürük azalır. 5 yıl da kalp krizi riski yarıya iner. 10 yıl da kalp krizi riski sigara içmeyenlerle eşitlenir. Akciğer kanseri riski yarıya iner.