MANGAL KEYFİ YAPAYIM DERKEN SAĞLIĞINIZDAN OLMAYIN!

Nevin Özbakan

Yaz aylarının   vazgeçilmez eğlencesi mangal, gerekli tedbirler alınmazsa insan sağlığını olumsuz etkiliyor. Bartın Halk Sağlığı Müdürü Vekili ve İl Sağlık Müdürü Dr. Dursun Koç, mangal keyfi için sağlıklı beslenme önerilerinde bulundu.

Türk milletinin vazgeçilmezlerinden birisi de piknik ve tabi ki pikniklerin vazgeçilmezi de mangal keyfidir. Özellikle yaz aylarında Bartın’da birçok piknikçi mangal yakmak için sahilleri tercih eder ya da mesire yerlerini. Mangal keyfinizi daha sağlıklı hale getirmek için Bartın Halk Sağlığı Müdür Vekili Dr. Dursun Koç, bazı önemli uyarılarda bulundu. Yaz döneminin yaklaşmasıyla birlikte mangal keyfi yapmak isteyenlerin sağlıklı beslenme önerilerine dikkat etmeleri konusunda uyaran Koç, şunları söyledi:

“Yaşamımızın temel maddesi olan besinler, satın almadan tüketime kadar geçen aşamalarda sağlıklı hazırlama ve pişirme yöntemlerinin uygulanmaması ve hijyenik koşulların yeterince sağlanamaması nedeniyle zararlı hale gelebilmekte ve sağlığımız için gizli bir tehlike oluşturabilmektedir. Belirli pişirme yöntemlerini sıklıkla kullanan toplumlarda bazı kanser türlerinin sık görülmesi, yenen ve içilen gıdaların tür ve miktarlarına dikkat edilmesi gerektiği kadar pişirme yöntemlerine de özen gösterilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Yapılan araştırmalarda, gıdalara uygulanan yanlış pişirme yöntemleri sonucunda oluşan bazı kanser yapıcı maddelerin solunum ve sindirim yoluyla alınması ile özellikle akciğer ve sindirim sistemi kanserlerine neden olduğu bildirilmektedir.

MİDE VE KALIN BAĞIRSAK KANSERİNE DAVETİYE ÇIKARIYOR

Yanlış pişirme yöntemleri sonucunda oluşan kanser yapıcı maddelerden birisi polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH)’dır. PAH'ların ızgara, dumanlanma ve kızartma işlemleri sırasında kullanılan yüksek ısıl işlemlerde gıdalarda oluşmakta, mangalda pişirilen etlerde yüksek konsantrasyonlara çıkmaktadır. Araştırmalarda, etin, odun ateşinin alevine doğrudan tutulması durumunda yüksek düzeyde, kor üzerinde pişirildiğinde ise daha düşük düzeyde PAH oluştuğu saptanmıştır. Yiyeceklerin pişirilmesi sırasında erimiş yağların ısı kaynağı üzerine damlaması sonucu meydana gelen parçalanma ile PAH oluşumu artmakta ve atmosfere de yayılmaktadır. Bu arada özellikle etin üzerinde de birikmektedir. PAH daha çok yağda depolanabildiğinden etin yağ içeriğinin artması da PAH miktarının artmasına neden olmaktadır. Hamburger, biftek, balık ve tavuk etlerinin yüksek ısıda mangal ateşinde pişirilmesi sonucunda PAH içerikleri önemli ölçüde artmaktadır. Mangaldaki kömür ve kömür tozları, pişirilen besinlerin üzerine sinerek karsinojen etki yapmakta, başta mide kanseri olmak üzere yemek borusu ve kalın bağırsak kanserlerine neden olabilmektedir.

HAZIRLANMA VE SAKLANMA KOŞULLARINA DİKKAT!

Ayrıca, sıcak havalarda bozulma riski yüksek besinlerden et ve ürünlerinin uygun koşullarda hazırlanmaması ve pişirilmemesi, uzun süre bekletilmesi sonucunda da besin zehirlenmesi ile karşılaşılabilmektedir. Bu nedenlerle özellikle yaz aylarında mangal yapmak amacıyla tüketilen besinlerin uygun koşullarda hazırlanması, saklanması ve sağlıklı pişirme yöntemleri ile pişirilmesi sağlığın korunması açısından son derece önemlidir.

SAF ODUN KÖMÜRÜ TERCİH EDİN!

Dursun Koç,  mangal keyfi için şu sağlıklı beslenme önerilerinde bulundu:

“Mangalda pişirilmek için tavuk eti gibi beyaz etlerin tercih edilmesi, eğer kırmızı et pişirilmek istenirse yağsız olması ve içine kuyruk yağı konulmaması gerekmektedir. Yakıt olarak alevsiz yanan ladin ağacı veya çam kozalakları, tezek gibi kaynaklar kullanılmamalı, saf odun kömürü tercih edilmelidir.

ETLERİ ATEŞE ÇOK YAKLAŞTIRMAYIN

Kömür közüyle et arasında en az 15 santimetrelik bir mesafe bırakılmalı, etler ateşe çok yaklaştırılmamalı, alevle yakılarak pişirilmemelidir.

ETLERİ PİŞİRMEDEN MUTLAKA TERBİYE EDİN

Etlere pişirilmeden önce terbiye işleminin uygulanması tercih edilmeli, bu işlemde çay şekeri kullanılmamalıdır. Çiğ veya pişmiş et ve et ürünleri açıkta veya oda sıcaklığında bırakılmamalı, tüketilene kadar buzdolabı ısısında (0-4°C) muhafaza edilmelidir.

ÜZERİ KAPALI OLARAK MUHAFAZA EDİN

Çiğ besinler ile pişmiş yiyecekler birbirine temas etmeyecek şekilde üzerleri kapalı olarak muhafaza edilmelidir.

SEBZE VE MEYVELERİ İYİCE YIKAYIN

Mangal etlerinin yanında mutlaka söğüş sebze, salata, meyve gibi besinler tüketilmeli, sebze ve meyveler iyice yıkandıktan sonra yenilmelidir.

ALKOL TÜKETİMİNE DİKKAT!

Sıcak havalarda alkol tüketiminden kaçınılmalı, kafeinli ve gazlı içecekler yerine de ayran, limonata, meyve suyu gibi içeceklerin tüketimine özen gösterilmelidir.

AYRI DOĞRAMA TAHTASI VE BIÇAK KULLANIN

Özellikle çiğ kırmızı et, kümes hayvan etleri ve yumurta gibi besinleri hazırladıktan sonra eller iyice yıkanmalı, bu tür besinler ile pişirilmeden tüketilecek sebze ve meyveleri hazırlarken ayrı doğrama tahtası ve bıçaklar kullanılmalıdır.”