İş dünyası, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Işıkhan ile bir aradaydı

Erkan Hızoğlu

Dünya Odalar Federasyonu Başkanı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu’nun ev sahipliğinde düzenlenen istişare toplantısında, TOBB çatısı altındaki Oda ve Borsaların Yönetim Kurulu Başkanları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ile bir araya geldi. TOBB İkiz Kuleler’de gerçekleşen istişare toplantısına, Bartın Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Halil Balık da katılım sağladı. Toplantı kapsamında konuşmalarını gerçekleştiren Sayın Hisarcıklıoğlu, çalışanların net ücretlerini artırmak amacıyla gelir vergisi basamaklarının yeniden düzenlenmesi gerektiğini vurguladı ve kadın girişimci sayısını artıracak projeler hakkında bilgi verdi. Toplantı devamında, TOBB ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında Nitelikli İş Gücü Programı (NİYEP) ile Kadın İstihdamı İş Birliği Protokolleri imzalanırken NİYEP ile işletmelerin ihtiyaçlarına uygun eğitim programlarının oluşturulacağı ifade edildi.  Bakan Işıkhan, Aday Havuz Sistemi ile işverenlerin İŞKUR'a kayıtlı iş arayanlara daha kolay ulaşabileceğini belirterek, kayıt dışı istihdamın önlenmesi için reform çalışmaları başlatıldığını ve bu konuda sektörlerin ihtiyaçlarının dikkate alındığını ifade etti. Diğer Oda ve Borsa başkanlarının da kendi bölgelerindeki sorunları ve çözüm önerilerini paylaşması ile devam eden toplantı kapsamında, Bakan Işıkhan, tüm katılımcıların dile getirdiği konuları dikkatle dinlediğini ve ilgili konular üzerinde çalışılacağını ifade ederek, toplantının verimli geçtiğini vurguladı.

"İş Dünyası İstişare Toplantısı", Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu’nun ev sahipliğinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'ın katılımıyla TOBB İkiz Kuleler Konferans Salonu'nda gerçekleştirildi.​

Bartın Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Halil Balık’ın da katıldığı toplantıda TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, çalışanların alacakları net ücretlerin artırılabilmesi için gelir vergisi basamakları ve oranlarıyla prime esas ücret tavanının yeniden düzenlenmesi talebinde bulundu.

Hisarcıklıoğlu, buradaki konuşmasında, gençlere ve kadınlara nitelik kazandırarak iş gücüne katılmalarını sağlayacak ve işletmelerin ihtiyaç duyacağı alanlarda yeterli mesleki beceriye sahip iş gücüne ulaşabilmelerine olanak verecek 2 protokol imzaladıklarını bildirdi.

İş gücünün nitelik kazanması için gayret gösterdiklerini ifade eden Hisarcıklıoğlu, bu kapsamda Mesleki Yeterlilik Kurumunca (MYK) yetkilendirilen TOBB MEYBEM Mesleki Yeterlilik Belgelendirme Merkezinin 81 ilde sınav ve belgelendirme hizmetlerini sürdürdüğünü anlattı.

M. Rifat Hisarcıklıoğlu, tehlikeli ve çok tehlikeli meslekler başta olmak üzere, 77 meslekte düzenledikleri sınavlar vasıtasıyla, 120 binden fazla çalışana mesleki yeterlilik belgesi verdiklerini söyledi.

"İş gücü talepleri oda ve borsalarda toplanacak"

Mesleklerin belgeli hale gelmesine önemli katkı sağlayan MYK belge teşvikinin tekrar yürürlüğe konulması gerektiğini dile getiren Hisarcıklıoğlu, aktif iş gücü programlarının kapasitesinin artırılması, koşullarının hafifletilmesi ve sürelerinin uzatılması gerektiğine dikkati çekti.

Toplantıda imzalanan Nitelikli İş Gücü Yetiştirme Programı (NİYEP) protokolü ile aktif iş gücü programları kapsamında işletmelerin ihtiyaç duyduğu iş gücü taleplerinin oda ve borsalarda toplanacağını, ihtiyaçlara uygun eğitim programlarının hazırlanacağını bildiren Hisarcıklıoğlu, "Daha sonra programdan faydalanmak isteyen adaylar bir araya getirilerek teorik eğitimleri verilecek, devamında da işbaşı eğitim programları kapsamında işletmelerde uygulamalı eğitime tabi tutularak istihdamları sağlanacak." dedi.

Hisarcıklıoğlu, Türkiye'de kadın girişimci sayısının artırılması için 2007'de kurulan TOBB Kadın Girişimciler Kurulunun önemli çalışmalar yürüttüğüne işaret ederek, kurulun 2021'de "Sanayide Kadın Eli Projesi"ni başlattığını, projenin kısa zamanda 25 ile yayıldığını ve İŞKUR desteğiyle 21 binden fazla kadının iş gücü piyasasına kazandırıldığını aktardı.

Türkiye'de istihdam piyasasının katı olduğunu dile getiren Hisarcıklıoğlu, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Avrupa Birliği (AB) standartlarına göre esnek mevzuata ihtiyaç olduğunu belirtti.

Gelir vergisi basamakları yeniden düzenlenmeli

Hisarcıklıoğlu, gelir vergisi basamaklarının daraltıldığına dikkati çekerek, “Orta gelirli bir çalışanın yılın ortasında en yüksek gelir vergisi olan yüzde 40'lık vergi dilimine girmesi adil de değil, mantıklı da değil. Benzer bir durum SGK prime esas tavan ücretinde yaşanıyor. Tavan ücret geçmişte asgari ücretin 5 katı olarak uygulanırken bugün 7,5 kat olarak uygulanıyor. Çalışanlarımızın alacakları net ücretleri artırabilmemiz için gelir vergisi basamakları ve oranları ile prime esas ücret tavanının yeniden düzenlenmesini talep ediyoruz. Mevcut istihdamın korunması ve yeni iş alanlarının açılabilmesi için istihdam teşviklerini de çok önemli görüyoruz.” ifadelerini kullandı.

Hisarcıklıoğlu, geçmişten beri uygulanan 5 puanlık prim teşvikinin istihdama doğrudan destek sağladığı gibi uygulanmasının da basit olduğunu dile getirdi.

"Emek yoğun sektörlerde ilave teşvikler sağlamalıyız"

Son dönemde, özellikle emek yoğun sektörlerin, başta ham madde ve enerjide meydana gelen artışlar ile diğer maliyetlerden dolayı ihracatta rekabetçiliklerini kaybettiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti:

"Emek yoğun sektörlerde iş gücü kaybının önüne geçmek üzere ilave teşvikler sağlamalıyız. Siparişlerinin azalmasına bağlı olarak üretimleri ve satışları düşen firmalarımızın istihdamlarını koruyabilmek için kısa çalışma ödeneğinin tıpkı pandemi döneminde olduğu gibi, fazla prosedüre tabi tutulmadan, devreye alınmasını bekliyoruz. Deprem bölgesinde bulunan işletmelerimizin sıkıntıları maalesef devam ediyor. Vergi ve sigorta prim borçlarının tıpkı 1999 depreminde olduğu gibi terkin edilmesi, depremden zarar gören firmalarımızın tekrar ayağa kalkmalarını da sağlayacaktır.”

Toplantıda, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) ile TOBB arasında "Nitelikli İş Gücü Yetiştirme Programı (NİYEP)" ile "Kadın İstihdamı İş Birliği" protokolleri imzalandı.

Törende konuşma yapan Bakan Işıkhan, NİYEP ve Kayıtlı Kadın İstihdamı İş Birliği Protokolleri ve İŞKUR ile TOBB arasında gerçekleştirilecek tüm çalışmaların, çalışma hayatı adına hayırlı olmasını diledi. işverenlerden gelen talepler üzerine başlattıkları bir çalışmayı nihayete erdirdiklerini belirten Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Işıkhan, protokollerin imzalanmasının ardından yaptığı konuşmada, “2002 yılından itibaren hayata geçirilen ekonomik reformlar ve yapısal düzenlemeler sayesinde oldukça güçlü bir büyüme performansı sergiledik. Bu sayede Covid-19 pandemisi döneminde çok güçlü dediğimiz ekonomiler küçülürken biz büyüyerek diğer ülkelerden ayrıştık. Savaşların ve çatışmaların yoğun olduğu bir coğrafyada, üstelik yüzyılın felaketi diye adlandırdığımız Kahramanmaraş depremlerine rağmen geçtiğimiz yıl yüzde 5,1 büyümeyi başardık. Bununla birlikte istihdam yaratan büyüme için gerekli tüm adımları atmaya devam ediyoruz. İstihdamda rekor üstüne rekor kırıyoruz. Çalışma hayatını güçlendirmeye yönelik attığımız adımlar neticesinde istihdam sayımız son verilere göre 32 milyon 712 bin kişi ile tarihi zirvesini yenilemiş bulunuyor. İşsizlik oranımız da son 15 aydır tekli hanelerde. İŞKUR aracılığıyla işe yerleşen vatandaşlarımızın sayısı bu yıl 1 milyonu geçti.”

“İŞKUR’a kayıtlı iş arayanlara ulaşabilecekler”

Bakan Işıkhan, son bir yılda gerçekleştirilen çalışmalara ilişkin de “Kadın, Genç ve Mesleki Yeterlilik Belgesi Olanların, İstihdam Teşvikini uzattık. Asgari ücret desteğini, 500 liradan 700 liraya çıkarttık. Sizlerden gelen dönüşler doğrultusunda aktif işgücü programlarımızı dönüştürdük. Nitelikli işgücünü yetiştirmek amacıyla önemli işbirlikleri gerçekleştirdik. Kısa çalışma uygulamamızın etkinliğini artırdık. Orta Vadeli Planda 2024 yılsonu işsizlik oranı hedefimiz yüzde 9,3 ve bu hedefimizi yakalamak için tüm imkânlarımızı seferber etmeye devam ediyoruz. İşverenlerimizden gelen talepler üzerine başlattığımız bir çalışmayı da nihayete erdirdiğimizin müjdesini vermek isterim. Bugün hayata geçireceğimiz ‘Aday Havuz Sistemimiz’ ile artık işverenlerimiz İŞKUR’a kayıtlı iş arayanlara ulaşabilecek, onlara sistem üzerinden mesaj gönderebilecek ve davet edebilecekler. Böylece işverenlerimizin eleman ihtiyaçlarını en kısa zamanda gidermelerini sağlayacağız.” bilgilerini verdi.

“Otizmli bireylerimizi istihdam edecek işverenleri destekleyeceğiz”

Ayrıca her yıl engelli hibe çağrılarına farklı bir temayla çıkmayı hedeflediklerine işaret eden Bakan Işıkhan, “Bu kapsamda, bu yıl ana hedefimiz ‘otizmli bireylerimizin’ işgücüne katılım ve istihdamını artırmak. Otizmli bireylerimizi işyerlerinde istihdam edecek işverenlerin projelerini destekleyeceğiz. Otizmli bireylerimizi, istihdama katmayı hedefleyen projelerinizi sabırsızlıkla ve ivedilikle bekliyoruz. Her yıl değişecek olan temalarımızla toplumsal duyarlılığımızı, işgücümüze yansıtmayı ve sosyal adaleti sağlamayı amaçlıyoruz.” ifadelerini kullandı.

“Nitelikli işgücüne ve eğitime ihtiyacımız var”

Işıkhan, istikrarlı büyüme ve ekonomik kalkınmanın nitelikli insan gücüyle gerçekleştiğine dikkati çekerek, “Nitelikli insan gücü, toplumların hem sosyal hem de ekonomik kalkınması için olmazsa olmaz unsurlardan birisidir. Aynı zamanda, üretken ekonomi ve sürdürülebilir büyüme hedeflerimize ulaşmamızda en önemli faktörlerden biri olacaktır. Bu sebeple özellikle iş hayatında; alanına hakim, donanımlı, mesleki becerileri üst düzeyde olan çalışan profili gibi nitelikli işgücü, en az istihdam oranlarındaki nicelik kadar önemli bir ihtiyaçtır.” diye konuştu.

Bakan Işıkhan, bilim ve teknolojide, istihdam ve üretimde gerçekleştirilen atılımları sürdürmenin, büyük ve güçlü Türkiye’yi inşa etmenin yolunun insana yatırım yapmaktan geçtiğini söyledi.

İyi bir mesleğin, insanın elindeki paha biçilemez bir hazine olduğunu kaydeden Bakan Işıkhan, “Her meslekte yetkin hale gelmek için sabırla ve gayretle çalışmak gerekiyor. Bilgi edinme ve eğitim, istihdam hayatı boyunca devam eden bir süreçtir. Dolayısıyla güçlü bir ekonomi ve sosyal adaletin sağlandığı daha müreffeh bir toplum için sektörlerin ihtiyacı olan nitelikli işgücüne ve eğitime ihtiyacımız var. Ancak bu şekilde değişimi yönetebilir, daha müreffeh bir toplum kurabiliriz. Bu nedenle; işgücü piyasasını geliştirmek adına yürüttüğümüz aktif ve pasif işgücü programlarımız, yeni istihdam alanları açmaya yönelik proje ve programlarımız, beşeri yatırımlarımıza sağladığı katkı bakımından önemli bir yere sahiptir. Zamanın ruhunu yakalamak, lider ülke Türkiye olmayı sürdürmek için, yeşil ve dijital dönüşümü dikkate alarak; bugün ihtiyaç duyulan nitelikli insan gücü ile geleceğin mesleklerini şimdiden planlıyoruz. İşgücü potansiyelimizi, bilhassa gençlerimizi, sadece bugünün şartlarına göre değil geleceğin ulusal ve küresel şartlarına göre; düşünerek, tasarlayarak sürekli gelişen ve büyüyen bir Türkiye hayaliyle yetiştiriyoruz. Geleceğin Türkiye’sinin sağlam temeller üzerinde yükselmesi için yediden yetmişe her bir vatandaşımızın katkısını gerekli görüyor, kadın istihdamında yeni fırsatlarının oluşturulması, yeni iş alanlarının açılması için tüm imkanlarımızı seferber ediyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

“NİYEP ile işverenler, aradığı nitelikli elemanı kendileri yetiştirmiş olacak”

NİYEP ve Kayıtlı Kadın İstihdamı: İş Pozitif Programı İş Birliği Protokolünün de böyle bir çabanın ürünü olduğunun altını çizen Bakan Işıkhan, “Bugün imzaladığımız protokolle birlikte, İŞKUR ve TOBB’un güçlü iş birliği ile işverenlerimizin talep ettiği yetkinliklere sahip bireylerin yetiştirilmesi noktasında önemli bir adım atıyoruz. NİYEP ile işverenlerimize çalışan sayısının yüzde 50’sine kadar kontenjan kullanmalarına imkân sağlayacağız. 160 fiili güne kadar sürecek programlarla katılımcılar, teorik ve pratik bilgileri bir arada alacaklar ve program sonunda kazandıkları yetkinlikleri hemen uygulama fırsatı bulacaklar. Böylece işverenler, aradığı nitelikli elemanı kendileri yetiştirmiş olacak. Bu adımın özellikle küresel çapta rekabet içinde olan işverenlerimize büyük fayda sağlayacağına inanıyorum.” ifadelerini kullandı.

Işıkhan, program kapsamında işverenlerin, katılımcıların en az yüzde 60’ını, eğitim süresinin en az iki katı kadar süreyle istihdam edecekleri bilgisini paylaşarak, “Böylece katılımcıların edindikleri becerileri, doğrudan iş hayatına aktarabilmelerini ve işverenlerin nitelikli iş gücü kazanmalarını temin edeceğiz. Bakanlık olarak İŞKUR aracılığıyla, protokol kapsamında yürütülecek mesleki eğitimler için katılımcıların cep harçlığı, iş kazası ve meslek hastalığı sigortası, genel sağlık sigortası prim giderlerini karşılıyoruz. Ayrıca ek ders saat ücretinin iki katına kadar ödediğimiz eğitici giderini, dört katına çıkarmış bulunuyoruz. Eğitimlerin başarılı bir şekilde tamamlanabilmesi için mevzuat kapsamında gerekli tüm mali düzenlemeleri yapacağız. Ayrıca katılımcılara zorunlu mesleklerde MYK belgesinin verilmesini TOBB aracılığıyla sağlayacağız. Eğitimlerin sonunda katılımcıların istihdamını yakından takip ederek, bu sürecin sürdürülebilir olmasına dikkat edeceğiz.” diye konuştu.

Bu kapsamda program başvurularının sistem üzerinden alınması için çalışma yürüteceklerini belirten Bakan Işıkhan, “Oda veya borsalar aracılığıyla ya da işverenler tarafından hazırlatılan meslek bazlı eğitim modüllerinin kurum sisteminde takip edilmesi için gerekli tedbirleri de alacağız. Bu sayede, sürecin şeffaf, izlenebilir ve etkili bir şekilde yürütülmesi için gerekli tüm çalışmaları yapacağız. Bugün burada imzalayacağımız protokolle kadın istihdamını da ön plana alıyoruz. 2007 ila 2023 yılları arasında kadınlarımızın işgücüne katılım oranını tam 12,7 puan artırarak OECD ülkeleri arasında birinci olduk. Aynı dönemde kadınların istihdam oranını da 10,3 puan artırdık ve bu alanda da dördüncü durumdayız” bilgilerini aktardı.

“İş Pozitif Programı ile 485 bin kadını çalışma hayatına kazandırdık”

Şubat ayında Cumhurbaşkanı recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın teşrifleriyle hayata geçirilen İş Pozitif Programı ile 485 bin kadını çalışma hayatına kazandırdıklarına dikkati çeken Bakan Işıkhan, şunları kaydetti:

“Kadın İstihdamı için Pozitif Ayrımcılık Projemizi ve Her Meslekte Kadın Eli Projemizi de bu kapsamda uygulamaya koyduk. Pilot olarak belirlediğimiz illerde İş Pozitif Ofisleri açtık. Bugün imzaladığımız protokolle de programımıza yeni bir boyut katacağız. Bu noktada; On İkinci Kalkınma Planında 2028 yılında yüzde 40,1 olarak hedeflediğimiz kadın işgücüne katılma oranına ulaşmak için hiçbir fedakarlıktan kaçınmayacağız. Çalışma hayatının en büyük problemlerinden birisi de hem sistemin hem de çalışanlarımızın geleceğini tehdit eden kayıt dışı istihdam konusudur. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin katkılarıyla gerçekleştireceğimiz bu işbirliği ile inşallah bu hassasiyetimizi bir adım daha ileri taşımış olacağız. Türkiye’de gerçekleşen her önemli adımda, Sayın Cumhurbaşkanımızın güçlü liderliğinin ve ülkemizin geleceğine yönelik vizyonunun büyük payı olduğunu özellikle belirtmek isterim. Kendileri, her fırsatta nitelikli işgücü ve kadın istihdamı konularına verdiği önemi vurgulamış, bizlere bu konuda rehberlik etmiştir.”

“‘Çalışma İzinlerine İlişkin Reform’ mahiyetinde düzenlemeler yapıyoruz”

Atılan adımların, Türkiye'nin kalkınma hedeflerine ulaşmasında ve toplumun her kesiminin refaha katılımında büyük bir itici güç olduğuna vurgu yapan Bakan Işıkhan, “Türkiye Yüzyılı vizyonu, sadece ekonomik kalkınma hedefleriyle sınırlı kalmayıp, insan kaynağımızın en verimli şekilde değerlendirilmesi, teknolojinin ve yeniliğin ülkemizin her köşesine yayılmasıyla hayata geçecektir. İlgili paydaşlar ve kamu kurumlarıyla istişare etmek suretiyle, işgücü piyasamızın ihtiyaçlarının karşılanması ve yabancıların kayıtlı çalışmalarının artırılması amacıyla ‘çalışma izinlerine ilişkin reform’ mahiyetinde düzenlemeler yapıyoruz. İlk olarak, ‘çalışma izni değerlendirme kriterleri’ni gözden geçirdik. Bu süreçte Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğümüz, tüm kurumlarımızın görüşlerini de dikkate aldı. Bu kapsamda, çalışmalarımızı yürütürken hem sektörlerin işgücü ihtiyacını dikkate aldık hem de yabancıların kayıt dışı çalışmalarını önleme yaklaşımı içerisinde olduk.” dedi.

16 Eylül’de Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ile tanıtımı yapılan “Türkiye Techvisa Programı” kapsamında, Türkiye’de start-up girişimi kurmak isteyen yabancılara, hızlandırılmış ve istisnai usule tabi çalışma izni süreçleri sunarak ilk başvuruda 3 yıla kadar çalışma izni düzenlenmesine yönelik uygulamayı başlattıklarını hatırlatan Bakan Işıkhan, “Uluslararası işgücü politikamızın temelinde öncelikle kendi vatandaşlarımıza istihdam olanakları sağlamanın yer aldığını özellikle belirtmek istiyorum. Kendi işgücü arzımızın yeterli olmadığı hallerde, uluslararası işgücünün tamamlayıcı etkisinden istifade ediyoruz. Yatırım ortamlarının iyileştirilmesi ve dolayısıyla ihracatımızın artması amacıyla önünüzde engel olarak konan ne varsa bunları esnetmeyi,  güncellemeyi gerekirse kaldırmayı hedefliyoruz. Çalıştığımız konular dışında ihtiyaç duyulan alanlar varsa bunların Bakanlığımıza iletilmesini ve bahsettiğim çalışmaların amacına ulaşabilmesi için işverenlerimizin de elini taşın altına koymasını bekliyoruz. İmzaladığımız protokole taraf olarak çalışma hayatımızın kalitesinin daha da iyileşmesine katkı sağlayan kıymetli paydaşımız TOBB Başkanına; değerli yöneticilerine, mensuplarına ve emeği geçen çalışma arkadaşlarıma şükranlarımı sunuyorum. Bu protokolümüzün, ülkemiz ve milletimize hayırlar getirmesini diliyorum.” ifadelerini kullandı.

Konuşmaların ardından hatıra fotoğrafı çekildi.