GMİS: 'Ramazan zamları mutfağa yansıdı'

Genel Maden İşçileri Sendikası’nın (GMİS) Zonguldak ve Bartın’da gerçekleştirdiği mayıs ayı  gıda harcaması araştırması sonuçlarına göre 4 kişilik bir ailenin  mutfak harcaması mayıs ayında yüzde 1,31 oranında artarak 2 bin 26,69 TL oldu. Mutfaktaki aylık yüzde 1,31’lik artışın aile bütçesine bir önceki aya göre yaklaşık 26,50 TL ek yük getirdiğini ifade eden GMİS, “ Mayıs 2019’da mutfak harcaması bir önceki aya göre yüzde 1,31 oranında arttı.  Mutfaktaki yıllık artış ürün bazında yüzde 35,87 seviyesinde gerçekleşti.  Aynı dönemde mutfaktaki yıllık enflasyon ise yüzde 26,46 düzeyinde gerçekleşti. Gıda harcamasında meydana gelen aylık yüzde 1,31’lik artış aile bütçesinde bir önceki aya göre yaklaşık 26,50 TL ek yük getirdi. Buna göre Mayıs 2019’ da Zonguldak’ta yaşayan 4 kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması 2 bin 26,69 TL oldu.

“Asgari ücret mutfağa yetmiyor”

2018 Mayıs ayında mutfak harcaması bir önceki aya göre yüzde 1.70 oranında arttığını dile getiren sendika şöyle devam etti:

“Mayıs 2018’de mutfak harcaması bir önceki aya göre yüzde 1.70 oranında artmış, mutfaktaki yıllık artış ürün bazında yüzde 13.34 seviyesinde gerçekleşmişti. Aylık 1.70’lik artış aile bütçesinde bir önceki aya göre yaklaşık 27 TL ek yük getirmişti. Aynı dönemde mutfaktaki yıllık enflasyon ise yüzde 9,76 düzeyinde gerçekleşmişti.  Ocak 2019-Aralık 2019 dönemini kapsayacak olan ve yılbaşında 2 bin 20 TL olarak belirlenen yeni asgari ücret, Mayıs ayında 4 kişilik ailenin sadece mutfak giderini dahi karşılamaya yeterli olmadı. Mutfak giderine asgari ücret üzerine 6.69 eklemek zorunda aileler.  Asgari ücretli aldığı bu ücret ile gıda harcamasının yanı sıra konut, eğitim, giyim vb. zorunlu giderleri karşılamak zorunda.

Süt gruplarında yüzde 1.91 oranında artış

Ailelerin gıda harici zorunlu giderleri olan; yakacak, barınma, giyim, ulaşım, eğitim, kültür, sağlık gibi zorunlu giderleri dikkate alındığında içinde bulundukları yaşam koşulları net olarak ortaya çıkıyor. Genel Maden İşçileri Sendikasının her ay yaptığı 1 çalışan, bir ev hanımı eş ve 2 çocuktan oluşan çekirdek madenci ailesini kapsayan Gıda Harcaması Araştırmasını oluşturan harcama gruplarında Mayıs 2019 da şu değişimler gözlemlendi. Süt ürünleri grubu; Bu grupta ortalama artış yüzde 1.91 oranında oldu. Pastörize süt yüzde 3, tam yağlı inek peyniri yüzde 4.25, koyun peyniri yüzde 1.80, taze kaşar yüzde 1.40 oranında zamlandı. Diğer ürünlerde değişim görülmedi.

Kırmızı ette zam

Et ürünleri grubunda; Kırmızı et ürünlerinde, sadece bonfile-bifteklik et yüzde 2, kuzu pirzola yüzde 2.33, kuzu but yüzde 2.15 zamlandı. Diğer ürünlerde bir değişim görülmedi. Ailelerin en fazla tükettiği tavuk ürünleri fiyatlarında ise Mayıs ayında vatandaşın iftar sofralarında adeta lüks yemek olarak yer aldı. Bütün tavuk kilosunun ortalama fiyatı 15.66 TL oldu. Bir önceki aya göre fiyat artışı ise yüzde 14.72 oranında oldu. Yumurta fiyatlarında önemli bir değişim tespit edilmedi. Balık ürünlerinde ağlanma yasağı başladığı için hesaplamaya alınmadı. Sakatat Grubu; önceki yıllarda alıcısı bile bulunmayan sakatat ürünlerindeki son yıllardaki rağbetin devam ediyor. Bu grupta bir önceki aya göre önemli bir değişim görülmedi.

Bakliyatta yüzde 6.13, tahıl da yüzde 5 artış

Bakliyat ve Tahıllar grubu; Bu iki grupta Mayıs ayında önemli değişim görüldü. Bakliyat grubunda ortalama fiyat artışı yüzde 6.13, tahıl gurubunda ise yüzde 5 oldu. Ürün bazında fiyat değişimleri ise şöyle oldu.  Kuru fasulye yüzde 1.82, barbunya 12.13, nohut 3.34, kırmızı mercimek yüzde 9.60, yeşil mercimek yüzde 6.52 oranında arttı. Tahıllar grubu, bu grupta nisan ayında ekmeğe yapılan yüzde 20’lik artışın etkisi devam ederken, diğer ürünlere de peş peşe gelen Ramazan ayı zamları etkili oldu. Yine tahıllar grubunda bulgur yüzde 8,33, makarna yüzde 09.09, baldo yerli pirinç yüzde 6.10 oranında zam gördü.

Sebze ve meyvede istikrarsızlık

Mayıs ayında sebze ve meyve grubunda bir önceki ayda olduğu gibi inişli çıkışlı istikrarsız bir fiyat hareketleri görüldü. Sebze ürünlerinde ortalama fiyat artışı yüzde 7 oranında oldu. En yüksek fiyatı artan ürün yüzde 24 ile havuç oldu. Fiyatı düşen ürün ise yüzde 16.50 ile patlıcan oldu. Meyve grubu, bu grupta ortalama artış yüzde 18 oldu. Ürün bazında en yüksek artış ise yüzde 25 artış ile limon oldu.  Yağlar ve yağlı tohumlar grubu; Bu grupta ortalama artış yüzde 5.56 oldu. Tereyağı yüzde 9, Ayçiçek yağı yüzde 3, kahvaltılık yağlı sele zeytin yüzde 4, yeşil zeytin yüzde 4.52 oranında arttı. Kuru yemiş ve yağlı tohumlarda ortala artış yüze 13 oranında gerçekleşti. Antep fıstığı yüze 13, yer fıstığı yüzde 6, işlenmiş ceviz içi yüzde 30 oranında artı. Şekerli gıdalarda da ramazanın etkisi görüldü. bu grupta ortalama artış oranı yüzde 23 oranında oldu.

“Yoksulluk sınırı 5 bin 198  TL oldu”

2019 Mayıs ayında şekerli ürünler, kuruyemiş, baharatlar grubu, çaylar grubu ve konserve grubunda önemli fiyat artışları oldu. Ortalama fiyat artışı yüzde 13 oldu.   2019 Mayıs ayında ailenin; gıdanın yanı sıra kira, yakacak, giyim, ulaşım, sağlık, eğitim, kültür ve eğlence gibi zorunlu harcamalarını da kapsayan asgari geçim düzeyi, diğer bir deyişle Yoksulluk Sınırı aylık 67,20 TL artış ile 5 bin 198  TL oldu.

Dört Kişilik Ailenin Mayıs 2019 Gıda Harcaması Tablosu