CHP'den Cinsiyet Kotası Kanun Teklifi

CHP Bartın Milletvekili, Parti Meclisi ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa Komisyonu üyesi Av. Aysu Bankoğlu, "8 Mart Dünya Kadınlar Günü"nde,  Cumhuriyet Halk Partisi olarak sundukları ve hem genel, hem de yerel seçimlerdeki aday belirleme sürecinde, "yüzde 50 cinsiyet kotası" ile "fermuar yöntemi"ni öngörerek Siyasi Partiler Kanunu başta olmak üzere muhtelif kanunlarda değişiklik yapan Kanun Teklifi hakkında açıklamalarda bulundu. CHP'li Bankoğlu, 8 Mart gibi önemli ve özel bir günde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na sundukları bu Kanun Teklifi'nin ilk imzacısının CHP Genel Başkanı Sayın Kemal Kılıçdaroğlu olduğunun altını önemle çizerek şunları söyledi:

"Kadın-erkek eşitliği, çağdaş ve demokratik bir toplum olabilmenin en önemli belirleyicisidir. Temel bir hak olan kadın-erkek eşitliğinin, "toplumsal cinsiyet eşitliği" çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir. Kadınlar ile erkeklerin, toplumsal yaşamın tüm alanlarında eşit haklara sahip olmaları ve eşit muamele görmeleri, "özgür" bireyler olarak yaşamaları sağlanmalıdır. CHP olarak bütün çabalarımız da, hiçbir istisna olmaksızın, bu yöndedir. Genel Başkanımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu'nun talimatıyla CHP olarak hazırladığımız bu Kanun Teklifimiz, gelecek kuşakların eşitlikçi bir anlayışta ve kadınlarla erkeklerin eşit düzeyde temsil edilerek siyaset yapabilmesi amacıyla kaleme alındı. Teklifimiz, "Siyasi Partiler Kanunu", "Milletvekili Seçimi Kanunu" ve "Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunu"nda değişiklikler yapılmasını öngörüyor. Kanun Teklifi'ni hazırlama sürecinde, CHP'li kadın Milletvekillerimiz ve Parti Kadın Kollarımızın da dâhil olduğu katılımcı bir anlayışın yanı sıra 400'e yakın kadın örgütü ile akademisyenlerin çalışmaları, talep ve önerileri değerlendirildi. Bir diğer deyişle, bu çalışma, kapsayıcılığın gücünden faydalanılarak hazırlandı."

Yüzde 50 temsil zorunluluğu

Söz konusu Kanun Teklifi'nin içeriğine dair de bilgiler aktaran Aysu Bankoğlu, şu ifadelerle açıklamalarını tamamladı:

"Bu Kanun Teklifi ile, milletvekilliği seçimlerinde, siyasi partilerin aday listelerini, kadınlar ve erkekler için yüzde 50 temsili sağlayacak biçimde oluşturmasını "zorunlu" tutuyoruz. Cinsiyet kotası uygulamasıyla birlikte, kadınların seçilebilecekleri sıralarda olabilmesini temin için, aday listesinde her iki cinsiyetin birbirini izlediği "fermuar" yöntemini de getiriyoruz. Böylece, %50 kota ve fermuar yönteminin birlikte uygulanmasıyla "eşit temsil" sağlanmış olacak. Kanun Teklifimizin ilk üç maddesi aracılığıyla Siyasi Partiler Kanunu'nun 37., 48. ve 51. maddelerinde bu değişiklikleri gerçekleştirerek ülkemiz siyasetinde, eşitlikçi bir yolu açmış oluyoruz.

Öngördüğümüz bu sistem, yalnızca milletvekilliği genel ve ara seçimleri için değil; yerel yani mahalli seçimlerdeki aday listeleri yönünden de geçerli olacak. Kanun Teklifimizin 7. maddesiyle sağlamayı öngördüğümüz bu değişiklik, 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun'un 10. maddesinde, gerekli düzenlemeyi beraberinde getiriyor.

Son olarak ifade etmek isterim ki, bu şartlara tam manasıyla uyumu temin edebilmek için de bir mekanizma öngördük. Buna göre, Yüksek Seçim Kurulu, listelerin bahsettiğimiz "kota" ve "fermuar" yöntemine uygunluğu konusunda gerekli denetimleri yapacak; ilgili esaslara uyulmadığı takdirde siyasi partilere süre verecek; gerekli düzeltmeler yapılmamışsa listeleri reddedecek."