CEZA İNFAZ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPAN TEKLİF

Nihal Karaman

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Görüşmelere katılarak Milletvekillerinin sorularını da yanıtlayan AK Parti Bartın Milletvekili ve TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Yılmaz Tunç, “TBMM Genel Kurulu’nda Kahramanmaraş Milletvekilimiz Sayın Av. Ahmet Özdemir ve 21 Milletvekilimizin Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin görüşmelerini tamamlayarak teklifi kabul ettik. Kanun hayırlı olsun” dedi.

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, geçtiğimiz gün TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı. 

Görüşmelere katılan AK Parti Bartın Milletvekili ve TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Av. Yılmaz Tunç, söz konusu Kanun Teklifi’nin TBMM görüşmelerinin 2. gününde de Adalet Komisyonu adına milletvekillerinin sorularını cevapladı.

13 maddeden oluşan Kanun Teklifinin kapsadığı ve getireceği yeni düzenlemelerden bahseden Milletvekili Tunç, şunları aktardi:

“13 maddelik bir teklif ama hükümlülerin dış dünyayla irtibatlarını güçlendirmek için önemli düzenlemeler içeriyor. Hükümlülerin ıslahına yönelik bu Meclis’te gerçekleştirdiğimiz yargı paketleriyle geçmişte çok önemli düzenlemeler gerçekleştirmiştik. Görüştüğümüz bu teklifte de yine bu amaca yönelik düzenlemeler olduğu gibi 4. Yargı Paketiyle ilgili hazırlıklar da devam ediyor. O süreçte de yine hükümlülerin ıslahına yönelik aynı zamanda cezaların caydırıcılığına yönelik de onu da ihmal etmeden her ikisini düşünerek önemli düzenlemeler gerçekleştiriyoruz.

Elektronik mektup imkanı

Bu teklifte hükümlülerin gerekli teknik alt yapının bulunduğu kurumlarda; ki bu alt yapı tüm ceza infaz kurumlarında oluşturulacaktır. Bu anlamda da hazırlıklar şuanda devam ediyor. Buralarda elektronik yöntemlerle de mektup alıp gönderebilmelerime imkan sağlanacak.

Nakil düzenlemesi

Yine nakil talebinde bulunup da maddi durumları yetersiz olan hükümlüler vardı. Aynen çocuklar bakımından olduğu gibi maddi durumunun yetersiz olduğunu belgelediğinde ücreti devlet tarafından karşılanarak nakli gerçekleşmiş olacak.

Yine hükümlü ve tutukluların nakillerinde kullanılan araçlar Adliye binalarında bekletildikleri veya sağlık kuruluşlarında tedavi gördükleri bölümlerdeki şartları inceleyebilme, buralarda da hükümlü ve tutukluları dinleyebilme, yönetici ve görevlilerden bilgi alabilme gibi hususlar Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları’nın görevleri arasına alınmaktadır. Buralarda da kurullar, tutukluları, hükümlüleri dinleyebilecek ve raporlarına Adliyelerde bekletildikleri yerlerde, sağlık kuruluşlarındaki şartları ve onları orada dinlediği zaman o sorunları o raporlara derç edebileceklerdir. Bu da önemli bir imkan.

“Önemli bir düzenleme olarak dikkat çekiyor”

Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurullarının düzenlediği raporların bir örneğinin Kamu Denetçiliği Kurumu’na ve Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na da gönderilmesine dair önemli bir düzenleme yapılmaktadır. Bu da hak ve özgürlükler açısından, insan hakları açısından Kamu Denetçiliği Kurumu’muza, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurullarının raporlarının gönderilebilmesi ve o kurumlar tarafından da denetleme imkanının getirilmesi önemli bir düzenleme olarak dikkat çekiyor.

1 aylık süre şartı kaldırılıyor

Hükümlü ve tutukluları hasta ziyareti amacıyla verilen izinler arasında geçen asgari 1 aylık süre şart vardı. Hastalığın ne kadar süre içerisinde ortaya çıkacağı belli olmaz. O bir aylık süre belki bir haftada ortaya çıkarsa ziyaret imkanı kısıtlanıyordu. Bu anlamda da o bir aylık süre şartı ortadan kaldırılıyor.

Hükümlü ve tutukluların görüş saatiyle ilgili de bir iyileştirme var. Burada bir saati aşmamak kaydıylaydı görüşmeler, bu 1,5 saate çıkarılarak hükümlüler lehine bir düzenleme gerçekleştiriliyor.

Görüşmeler her suç bakımından mümkün olamayacak

Ceza İnfaz Kurumu’ndan bulunan bazı hükümlülerin ziyaretçileriyle yaptıkları görüşlerin dinlenmesi ve kaydedilmesiyle ilgili husus yeni bir uygulama değil. Aslında devam eden bir uygulamaydı. Anayasa Mahkemesi yapılan bir bireysel başvuru sonucunda bu dinleme ve kaydetme uygulamasının özel hayatın korunması hakkıyla ilgili olması nedeniyle kanunla sınırlarının belirlenmesi gerektiği yönünde bir karar verdi. Teklifle aslında bu giderilmeye çalışılıyor, bunun sınırları belirleniyor. Hükümlülerin ziyaretçileriyle yaptığı görüşmelerin hangi suçlar bakımından uygulanacağı ve bunun sınırları, bu kayıtların ne şekilde imha edileceğine yönelik teklifte düzenlemeler var.

Bu düzenlemeden sonra öncelikle hükümlülerin ziyaretçileriyle yaptıkları görüşmeler her suç bakımından mümkün olamayacak. Terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçlarıyla örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkum olan veya tehlikeli halde bulunan ya da dışarıda iletişiminin kurum güvenliği açısından tehlikeli olabileceği değerlendirilen hükümlülerin yapacakları görüşmeler bakımından bu dinleme ve kaydetme mümkün olabilecek. Hükümlü ve ziyaretçi bu görüşmenin dinleneceğini ve kaydedileceğini bilecek, hükümlü ve ziyaretçi bu konuyla ilgili önceden bilgilendirilecek. Eğer ben dinleme ve kaydetme kapsamında bir ziyaretçi değilim ya da hükümlü değilim diye de bir itirazı varsa bununla ilgili de yine itiraz mekanizması var. İnfaz Hakimi’ne itiraz edebilir, İnfaz Hakimi’nin kararını beğenmiyorsa Ağır Ceza Mahkemesine itiraz ederek bun hakkını yargı yoluyla da kullanabilir. Burada amaç kamu düzeninin korunmasıyla kişi, toplum ve kurum güvenliğinin sağlanması veya suç işlenmesinin önlenmesidir. Kurum yönetiminin dinleme ve kaydetmeyle ilgili değerlendirmesi bu kanundaki sınırlamalara tabi olacak, tutulan kayıtlar amacı dışında kullanılamayacak. Bu yönde de önemli düzenlemeler var. Kanunda açıkça belirtilen haller dışında hiçbir kurumla ya da kişiyle paylaşılamayacak. Bu kayıtlar herhangi bir soruşturmaya veya kovuşturmaya konu edilmemişse en geç 1 yıl sonunda silineceği yönünde de teklifte düzenlemeler var.”

“Kanun hayırlı olsun”

TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaşan teklifin hayırlı olmasını dileyen AK Parti Bartın Milletvekili ve TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Yılmaz Tunç, “TBMM Genel Kurulu’nda Kahramanmaraş Milletvekilimiz Sayın Av. Ahmet Özdemir ve 21 Milletvekilimizin Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin görüşmelerini tamamlayarak teklifi kabul ettik. Kanun hayırlı olsun” dedi.

İşte kanun kapsamındaki düzenlemeler

Kanuna göre, izleme kurulları, hükümlü ve tutukluların naklinde kullanılan araçlar ile adliye binalarında bekletildikleri veya sağlık kuruluşlarında tedavi gördükleri bölümleri yerinde görebilecek, inceleyebilecek, yönetici ve görevlilerden bilgi alabilecek, hükümlü ve tutukluları dinleyebilecek.

Ceza infaz kurumları ve tutukevleri izleme kurulları tarafından mevzuat ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle belirlenen ilkeler çerçevesinde, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin yönetim, işleyiş ve uygulamalarına yönelik düzenlenen raporların bir örneği Kamu Denetçiliği Kurumu ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna da gönderilecek.

Cumhuriyet başsavcısı, Cumhuriyet savcılarının soruşturmayı sonlandıran kararları arasında oluşabilecek farklılıkların giderilmesi ile bu kararların kanuna uygunluğunun denetlenmesi hususunda görevli ve yetkili olacak.

Yabancı hükümlüler hakkında denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezalarının infazına karar verildiği takdirde, sınır dışı edilme işlemleriyle ilgili olarak, bu hükümlülerin durumları İçişleri Bakanlığınca değerlendirilecek. Böylece, yabancı hükümlünün koşullu salıverilmesi veya cezasının infazının tamamlanması halleri bakımından uygulanan bu tedbir, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazına karar verilmesi hali bakımından da uygulanacak.

Bulundukları ceza infaz kurumundan başka bir kuruma nakil talebinde bulunan hükümlülerin maddi durumlarının yetersiz olduğunu belgelendirmeleri durumunda, bu hükümlülerden nakil giderleri alınmayacak.

Hükümlüler, gerekli teknik altyapının bulunduğu kurumlarda Adalet Bakanlığınca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde elektronik yöntemlerle de mektup alıp gönderebilecek.

Hükümlü tarafından resmi makamlara veya savunması için avukatına gönderilen mektup, faks ve telgrafların, alıcısı dışındaki kişilerin erişimini engelleyici tüm tedbirler alınarak, hükümlünün talebine göre posta yoluyla veya elektronik ortamda alıcısına ulaştırabilecek.

Kamu düzeninin korunması ile kişi, toplum ve kurum güvenliğinin sağlanması veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla; terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkum olan veya tehlikeli halde bulunan ya da dışarı ile iletişiminin kurum güvenliği açısından tehlikeli olabileceği değerlendirilen hükümlülere gelen veya bu hükümlüler tarafından gönderilen mektup, faks ve telgraflar dijital olarak kaydedilebilecek veya fiziki olarak saklanabilecek.

Bu iletilere ilişkin kayıt veya belgeler, amacı dışında kullanılamayacak, kanunda açıkça belirtilen haller dışında hiçbir kişi veya kurumla paylaşılamayacak ve herhangi bir soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmemiş ise en geç 1 yıl sonunda silinecek ya da imha edilecek. Silme ve imha işlemleri Cumhuriyet savcısı tarafından denetlenecek.

Önceden bilgilendirilmek suretiyle, kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan ve terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkum olan veya tehlikeli halde bulunan ya da dışarı ile iletişiminin kurum güvenliği açısından tehlikeli olabileceği değerlendirilen hükümlülerin yapacakları görüşmeler, kamu düzeninin korunması ile kişi, toplum ve kurum güvenliğinin sağlanması veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla kurum yönetimi tarafından dinlenebilecek ve elektronik cihazlar da dahil olmak üzere kaydedilebilecek. Kayıtlar, amacı dışında kullanılamayacak ve kanunda açıkça belirtilen haller dışında hiçbir kişi veya kurumla paylaşılamayacak. Bu kayıtlar herhangi bir soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmemiş ise en geç 1 yıl sonunda silinecek. Silme işlemi Cumhuriyet savcısı tarafından denetlenecek.

Kanunla, hükümlülerin ziyaret süresi 1 saatten 1,5 saate çıkarılıyor; tutuklu ve hükümlüler bakımından hasta ziyareti amacıyla verilen mazeret izinleri arasında beklenmesi gereken asgari bir aylık süre şartı kaldırılıyor.

Öte yandan, kadın hükümlünün, 15 yaşını doldurmamış çocuğunun bulunması durumunda, cezasının infazının çocuğun 15 yaşını doldurmasına kadar ertelenebilmesine ilişkin madde, teklif metninden çıkarıldı.