Bankoğlu'ndan yaz saati uygulamasıyla ilgili kanun teklifi

2016 yılına kadar tüm dünyayla birlikte kış saati uygulamasını kullanan Türkiye’de  her sene Ekim ayının son hafta sonunda Cumartesi gününü Pazar gününe bağlayan gece saatler 1 saat geri alınırdı. Aynı şekilde yaz saati uygulaması kapsamında da Türkiye’de her sene gün ışığından, sabahları daha az, öğleden sonra daha çok yararlanmak üzere, periyodik olarak, saatler ilkbahar başlangıcında bir saat ileri alınırdı. Bu uygulamadan 2016 yılına gelindiğinde Enerji ve Tabi Kaynaklar Eski Bakanı Berat Albayrak önerisiyle enerjide tasarruf gerekçesiyle vazgeçildi. Türkiye, Resmi Gazetede yayımlanan karara göre 2 Ekim 2018 tarihinden itibaren de kalıcı olarak kış saati uygulamasını bıraktı ve yaz saati uygulamasıyla devam etti.

7 yıldır uygulanıyor

O tarihten bugüne kadar da uygulamayla ilgili eleştiriler dönem dönem gündeme gelmeye devam etti. Kamuoyunda bir kesim tüm dünyanın saatleri geri alındığı kış saati uygulamasına geçerken Türkiye’nin yaz saati uygulamasında ısrar etmesinin enerji tasarrufuna yol açmadığı, tam tersi daha çok enerji harcanmasına neden olduğunu savundu. Bir diğer kesimde kalıcı yaz saati uygulamasıyla kamuda tasarruf sağlandığını öne sürdü. 7 yıl boyunca ara ara yaşanan bu tartışmalar son günlerde yeniden gündeme geldi. 

“Damat Bakan'ın inadı…”

Bunun üzerine ise   CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu, yaz saati uygulamasından vazgeçilip kışın tüm dünyanın kullandığı kış saati uygulamasına yeniden geçilmesi için Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) kanun teklifi verdi. “Damat Bakan'ın inadıyla hayatımıza giren "kalıcı yaz saati uygulaması" kaldırılsın” diyen Milletvekili Bankoğlu, “Milyonlarca insan karanlıkta uyanıyor. Çocuklar karanlıkta okula gidiyor. Ruhsal ve fiziksel sağlığımız olumsuz etkileniyor. İş hayatından eğitime, trafikten güvenliğe her alanda sorunlar yaşanıyor. Kış saati uygulansın” ifadelerinde bulundu.

İşte Bankoğlu’nun teklif gerekçesi!

Aysu Bankoğlu, Meclise sunduğu kanun teklifinde gerekçeyi ise şu sözlerle açıkladı.

“14 Mart 2016 tarihli ve 8589 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla "kış saati uygulamasının" daha fazla enerji verimliliği elde edilebileceği gerekçesiyle kaldırılması yedi yıl boyunca kamuoyunda tartışmalara neden olmuştur. Bu karar, 27 Eylül 2017 tarihinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından "yetkisizlik" gerekçesiyle iptal edilse de 2 Ekim 2018 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan kararla yaz saati uygulaması (tüm yıl yaz saati, GMT+3) kalıcı hale getirilmiştir. Kış saati uygulamasının kaldırılması, diğer bir deyişle "kalıcı yaz saati uygulaması" (KYSU), iş hayatından, eğitim ve öğretim hizmetlerine borsa işlemlerinden ulaşıma kadar yaşamın tüm alanlarında vatandaşları olumsuz etkilemiş ve gündelik yaşamı oldukça zorlaştırarak insanları mağdur etmiştir.

“Uygulama beklenen etkiyi yaratmadı”

Milyonlarca insan özellikle kış aylarında iş ve eğitimde gün doğmadan uyanıp karanlıkta çalışmaya mahkûm edilmiştir. İşbu kanun teklifi ile, gün ışığından daha fazla yararlanmak, iş insanları, çalışanlar ve öğrenciler nezdinde günlük yaşamı kolaylaştırmak amacıyla kalıcı yaz saati uygulamasının kaldırılması amaçlanmaktadır. Yaz saati uygulamasının enerji verimliliğini artırmak amacıyla yıl boyunca sürdürülmesi, resmi veriler ve yapılan çalışmalara göre beklenen etkiyi yaratmamıştır.

“Yüzde 6 düzeyinde rekor artış”

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, kalıcı yaz saati uygulamasının yapıldığı kış aylarında toplam elektrik tüketiminde artışlar yaşanmıştır. Elektrik Mühendisleri Odası'nın verilerine göre, elektrik tüketimi her yıl bir önceki yılın aynı ayına göre yaklaşık yüzde 6 düzeyinde rekor artışlar göstermektedir. Daha fazla tüketim nedeniyle elektrik üretim ve dağıtım şirketleri de daha fazla enerji satışı yapmakta ve israf sonucu daha yüksek kârlar elde etmektedir.

“Başarı ve verimlilik kaybına neden oluyor”

Bu uygulama aynı zamanda biyolojik saati de olumsuz etkilemekte ve karanlıkta uyanan bireylerin gün ışığından yeterince yararlanamamasına ve stres hormonu kortizolün yükselmesine neden olmaktadır. Kalıcı yaz saati uygulamasının insan vücudunda uyku ve psikolojik problemler yarattığı da uzmanlarca belirtilmektedir. Ayrıca milyonlarca öğretmen ve öğrencinin karanlıkta okula gitmesi eğitimde başarı ve verimlilik kaybına da neden olmaktadır.

“Birçok alanda ve sosyal yaşamda olumsuz etki”

Kalıcı yaz saati uygulamasının devam etmesi, trafikten insan sağlığına, enerji israfından ekonomik ilişkilere kadar birçok alanda ve sosyal yaşamda olumsuz etkilere neden olmaktadır. Bu kanun teklifiyle, yaz saati uygulamasının tüm yıl boyunca sürdürülmesine hükmeden kanun maddesi değiştirilmiş, gün ışığından daha iyi yararlanmak amacıyla eski uygulamanın yeniden yürürlüğe girmesi öngörülmüş ve kış saati uygulamasının bir an önce başlatılması hedeflenmiştir.”