Valilikten orman yangınları ve anız uyarısı

Muhammet Civan

Bartın Valiliği vatandaşları anız yakma ve orman yangınları konusunda uyardı. “Orman yangınına neden olabilecek davranışlardan uzak duralım, ormanlarımızı hep birlikte koruyalım” diyen Valilik vatandaşlardan böyle bir durumda karşılaşmaları halinde Alo 177 ve 112 acili aramalarını istedi. Valilik daha öncede anız yakma konusunda Bartın Valisi Dr. Nurtaç Arslan'ın imzasıyla bir Genel Emir yayınlamıştı. İşte o Genel Emir!

“Bu Genel Emrin amacı, tarımsal üretimin ana kaynağı olan toprağın biyolojik, kimyasal ve fiziksel yapısının ve çevrenin korunarak doğal denge içerisinde toprağın verimliliğinin sürdürülebilirliği için gerekli önlemleri almak, hububat tarımında hasadı takiben toprağın yapısına ve çevreye vereceği zarar göz önüne alınarak anız yakılmasının önlenmesi için alınacak alternatif tedbirlerle ilgili olarak, teknik elemanların, çiftçilerin eğitilmesini ve kamuoyunun bilgilendirilmesini sağlamaktır. Bu Genel Emir yukarıda açıklanan amacın gerçekleştirilmesini sağlamak için, İlimiz mülki hudutları dahilinde anız yakılmasının önlenmesi konusunda yapılacak alışmalar ve kontrol hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili usul ve esasları kapsar.

Yasal dayanak

16.12.1998 tarih ve 23555 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Anız Yakılmasının Önlenmesi Hakkındaki Tebliğ (1998/26), Tarım ve Orman Bakanlığı Merkez Teşkilatı Görev Yönergesi'nin 76. maddesinin "e" bendi, c) 2872 sayılı Çevre Kanununun, Ek-1 maddesinin "c" bendine dayanılarak hazırlanmıştır.

Genel hükümler

Hasat edilecek ürüne ve çevreye zarar vermemek için ilgililerce, yangın tehlikesine karşı yerinde ve zamanında her türlü emniyet tedbiri alınacaktır. Ormana bitişik hububat tarlalarında, ürün sahipleri ve muhtarlar hasadı müteakip yanıcı maddelerden (anızlardan) arındırılmış 5-10 metre genişliğinde pullukla sürülmüş bant oluşturulmasını sağlayacaklar, orman içi ve kenarı tarlalarda anız, ot ve çalı yakılmasına engel olacaklar, muhtarlar aksine hareket edenleri Jandarma/Emniyet veya Orman İşletme Müdürlüğü birimlerine bildireceklerdir. Anız yakımının önlenmesiyle ilgili çalışmaların etkin hale getirilmesi amacıyla diğer kamu kurum ve kuruluşları ile Ziraat Odası Başkanlıklarının eğitmen talepleri İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü ve Orman İşletme Müdürlüğü birimlerince derhal yerine getirilecektir. Anız yakılması halinde meydana gelecek orman yangınları ve zararları hakkında İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü ve Orman İşletme Müdürlüğü birimlerince eğitim çalışmaları yapılacak ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 66'ncı maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak alınacak kararın Valilik/Kaymakamlıklarca halka duyurulması sağlanacaktır. Anız yakılmasının yasaklanması işleminin mahalle/köy muhtarlıklarınca ilan edilmesi sağlanacak ve yasaklamalara uymayanlar hakkında İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğünce 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili maddeleri ve Orman İşletme Müdürlüklerince 6831 sayılı Orman Kanununun ilgili cezai müeyyideleri uygulanacaktır. 2872 sayılı Çevre Kanununun Ek-1 maddesinin "c" bendinde "Anız yakılması, çayır ve meraların tahribi ve erozyona sebebiyet verecek her türlü faaliyet yasaktır. Ancak, ikinci ürün ekilen yörelerde Valiliklerce hazırlanan eylem planı çerçevesinde ve Valiliklerin sorumluluğunda kontrollü anız yakmaya izin verilebilir." denilse de Valiliğimizce kontrollü anız yakılmasına izin verilmeyecektir. İl Milli Eğitim Müdürlüğünce anız yangınları ile ilgili olarak tüm okullarda öğrencilere yönelik eğitim verilecektir. Müftülüklerce camilerde okunacak hutbelerde anız yangınları konusuna yer verilecektir. 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince, Devlet ormanlarında belirlenen konaklama yerleri dışında gecelemek, ocak yerleri dışında her türlü ateşin yakılması ile anız veya benzeri bitki örtüsünün yakılması yasaklanmış olup, bu hususun takibi mahalle/köy muhtarlığı, İl Jandarma Komutanlığı, İl Emniyet Müdürlüğü, Orman İşletme Müdürlüğü ve ilgili birimlerince yapılacaktır. Kontrol görevlileri, halkın ve mahalle/köy muhtarlıklarının uyarılması, anız yakma yasağı ve tarla temizlikleri, orman piknik-mesire yerleri dışında ateş yakma, konaklama ve gecelemeler ile orman alanlarında dikkatli davranılması için uyarı ve ikazlar yapacaktır.

Biçerdöver sahiplerinin anız yakılmasının önlenmesi konusundaki sorumlulukları

Operatör belgeli sürücüler, tarla ve ürün durumu ile arazi yapısını dikkate alarak anızın yakılmasına meydan vermeyecek en uygun yükseklikten biçim yapacaklardır. Kırsal alanda çalışan biçer-döverler dahil tüm araçlarda yangın söndürücü bulundurulması hususu İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü ve Orman İşletme Müdürlükleri ile muhtarlıklarca ilgililere duyurulacaktır. Biçerdöverden kaynaklı ürün ve anız yangınlarına meydan vermemek ve ürün kayıplarını engellemek için biçerdöver sahipleri hasat başlamadan önce biçerdöverlerinin bakımlarını mutlaka yaptıracaktır.

İl / İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri ve Ziraat Odası Başkanlıkları

Çiftçi eğitimi programlarında geniş bir şekilde anız yangınlarına yer verilecek, zararları etraflıca anlatılacaktır. Yapılacak eğitim-yayım çalışmalarında yerel yönetim imkanları ve sivil toplum kuruluşlarının katkıları sağlanarak çevreye duyarlılık yaygınlaştırılacaktır.

Karayolları 156. Şube Şefliği

Havayı kirleten anız yangınları zaman zaman karayollarında görüşü azaltmakta, bu durum trafik kazaları ile can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Karayolları 156. Şube Şefliğince, yol şevlerindeki otlar temizlenerek yanıcı materyal kaldırılacak, yol kenarlarına anız yangınlarının zararlarına ilişkin uyarıcı levhalar asılacaktır.

İl Jandarma Komutanlığı ve İl Emniyet Müdürlüğü

Hasat öncesinde, hasat sırasında ve sonrasında kontrol ve devriye görevi arttırılacaktır. Yangın vukuunda ve istenildiği takdirde yangından etkilenen canlı ve cansız varlıkların taşınması için araç ve personel yardımında bulunulacaktır. Alınan önlem ve duyurulara rağmen anız yangınına sebep olanlar hakkında yasal işlem yapılmak üzere tutulan tutanak ve yangına ilişkin tüm deliller İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü'ne gönderilecektir.

İl Milli Eğitim Müdürlüğü

Anız yangınlarının zararlı etkilerinin çocuklarımız ve gençlerimiz tarafından daha iyi kavranabilmesi için eğitim müfredatında anız yangınları ve zararları konularına yer verilecektir. Yapılan çalışmalara ilişkin aylık uygulama raporları Mayıs-Ekim ayları itibariyle İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü'ne gönderilecektir.

Orman İşletme Müdürlükleri

Orman Kanununun ilgili maddeleri doğrultusunda anız yakılmasının yasak olduğu yerleşim birimlerindeki çiftçiler, anız yakılması sonucu meydana gelebilecek orman yangınları konusunda bilgilendirilecektir. Mahalle/köy toplantıları şeklinde yapılacak bu bilgilendirmeye İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü ve Orman İşletme Müdürlükleri teknik elemanları da katılacaktır. Hasat öncesinde, hasat sırasında ve sonrasında yangın duyuruları yapılarak denetimler artırılacak, yangına sebep olanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır. İhbarlara, acil müdahale ekipleri oluşturularak bu konuda yerel yönetim imkanları ve sivil toplum örgütlerinin katkıları sağlanacak ve çevreye duyarlılık yaygınlaştırılacaktır. Yangına hassas bölgelerdeki tarım alanları ile orman alanları arasında, yangını önleyecek şekilde greyderle şeritler açılacaktır. Alınan önlem ve duyurulara rağmen anız yangınına sebep olanlar hakkında, anız yangınının orman alanına 4 km. mesafede olması halinde 6831 sayılı Orman Kanununun ilgili hükümleri doğrultusunda cezai işlem uygulanacaktır. Bu durumda yasal işlem yapılmak üzere tutulan tutanak ve yangına ilişkin tüm deliller İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü'ne gönderilecektir.

Belediye Başkanlıkları

Anız yakılmasının önlenmesine yönelik olarak, Valiliğimizce yayınlanan bu Genel Emri kamuoyu ve ilgililerin bilgilendirilmesi için ilan edeceklerdir. Belediye mücavir alan sınırları içerisindeki anız yangınlarının söndürülmesi için itfaiye birimlerinin müdahalesini sağlayacaklardır. Anız yangınlarına sebebiyet verenleri en kısa sürede belirleyerek ivedilikle ilgili makamlara bildirilmesini sağlayacaklardır.

İl ve İlçe Müftülükleri

Müftülüklerce camilerde okutulması için belli bir program dahilinde anız ve orman yangınları ile ilgili hutbeler hazırlanacak ve bu hutbeler camilerde okutularak anızın yakılmaması hususunda bilinçli bir toplum oluşturulmasına azami gayret gösterilecektir.

Mahalle ve Köy Muhtarlıkları

Anız yakılmasının önlenmesine yönelik olarak Valiliğimizce yayınlanan bu Genel Emir veya Mahalli Çevre Kurulu kararlarını, kamuoyu ve ilgililerin bilgilendirilmesi için ilan edeceklerdir. Anız yangınlarına sebebiyet verenleri en kısa sürede belirleyerek ivedilikle ilgili makamların bilgilendirilmesini sağlayacaklardır.

İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü

Hasat öncesinde, hasat sırasında ve sonrasında yangın duyuruları yapılarak denetimler artırılacak, yangına sebep olanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır. Anız yangınlarının önlenmesine ilişkin ilgili kurumlarla koordinasyon içinde çalışmalar yapılacaktır. Yasaklara uymayanlar hakkında 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri doğrultusunda cezai işlem uygulanacaktır. 2872 sayılı Çevre Kanununun 20. maddesine dayanılarak 2023 yılında Kanuna aykırılık halinde uygulanacak idari para cezaları, 1/1/2023 tarihinden geçerli olacak şekilde güncellenmiş olup, "Anız yakanlara her dekar için 244,09 TL idari para cezası verilir" hükmü ile "Anız yakma fiilinin orman ve sulak alanlara bitişik yerler ile meskun mahallerde işlenmesi durumunda ceza 5 (beş) kat artırılır" hükmü uygulanacaktır. Yapılan çalışmalara ilişkin aylık uygulama raporları Mayıs-Aralık ayları itibariyle İl Tarım ve Orman Müdürlüğü'ne gönderilecektir.Takip ve ilan

Bu Genel Emrin; Kaymakamlıklar, Belediye Başkanlıkları ve Muhtarlıklar tarafından mahallinde umumi vasıtalarla ilan edilerek veya ettirilerek vatandaşlarımıza duyurulması sağlanacaktır. Yukarıdaki belirtilen hususlar ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca yakından takip edilerek uygulamada herhangi bir aksaklığa meydan verilmeyecektir.”