SAFRAN ÜRETİMİNDE İLK SONUÇ OLUMLU

Nurdan Eroğlu

Bartın İl Gıda, Tarım Ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından yapılan açıklama ile ilimizde Safran üretimine dair ilk çalışmaların olumlu sonuçlandığı belirtildi.

Bartın İl Gıda, Tarım Ve Hayvancılık Müdürlüğü ilimizde Safran üretimine dair yapılan çalışmalarla ilgili açıklamada bulundu. İl Müdürlüğünce yapılan açıklamada; gıda, kozmetik ve ilaç sanayi gibi birçok sektörde kullanılan ve "mucize bitki" olarak nitelendirilen safranın üretimine 4 yıl önce deneme amacıyla Hasanlar köyünde Bartınlı çiftçi Pembe Yıldız tarafından başlanıldığı belirtildi.

Bartınlı çiftçi Pembe Yıldız'ın 2013 yılında deneme amaçlı 2 kilogram safran soğanı alarak üreticiliğe başladığına değinilirken, “İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğümüz-Bartın İl Özel idaresi işbirliğiyle 2014 yılında uygulamaya konan "Bartın Safran Üretimini Geliştirme Projesi" kapsamında 600 m2 alana 120 kilogram safran soğanı dikildi. Güzel bir toprak hazırlığı ve sağlıklı safran soğanları ile üç yıl toprakta kalan safran soğanı hasadından toplam 600 m2 alandan 600 kg safran soğanı ve 250 gr safran elde edildi.” denildi.

2015 yılında Bartın İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünce Bartınlı çiftçi Pembe Yıldız için Tıbbi Aromatik Bitkiler Projesi Kapsamında Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünden temin edilen 'Karaarslan' safran çeşidinin 1.500 m2 alana 150 kg safran soğanı dikimi gerçekleştirildiği de belirtilirken üçüncü yılında olan soğanların bu yıl ortalama 500 gram safran ve 2018 yılında safran soğan hasadında 1,5 ton soğan beklendiğine değinildi.

Büyüklüklerine göre safran soğanının fiyatının 65 TL ile 100 TL, safranın fiyatının da 25 ile 50 TL arasında değişiklik gösterdiğine de yer verilen açıklamada tohumluk ve kurulum masraflarının sadece ilk yıl kullanılmakta olduğu kaydedildi.

Açıklamada, “Yapılan demonstrasyon (deneme) sonucuna göre safran yetiştiriciliğinin ilimiz için uygun bakım ve yetiştiricilikle verimli ve oldukça iyi gelir getirisi olan bir bitki olduğu görülmüştür. Bu sonuçları diğer çiftçilerimizin oldukça ilgisini çekmektedir. İlimizde küçük alanlardan yüksek gelir getirisi olan safranı, yine yüksek getirisi olan böğürtlen, bamya, kızılcık, çilek, lale soğanı, istiridye mantarı gibi ürünlerle birlikte alternatif ürün olarak çiftçilerimize öneriyoruz.” ifadelerine yer verildi.

SAFRAN NEDİR

Safran bitkisi, yukarıdaki hikaye sayesinde zaten tahmin edilebileceği gibi, Latince "crocus sativus" denilen sonbaharda çiçek açan ve 20-30 cm yüksekliğe ulaşabilen soğanlı bir bitkidir. Mor renkli bitkinin çiçeklerinde üç tepecik vardır ve şu her derde deva ve dünyanın en pahalısı olarak bilenen safran baharatı da işte bu üç tepeceğin kurutularak toz haline getirilmesiyle elde edilir.

Renklendirici ve tat verici olarak kullanılan bu baharatın elde edilmesi oldukça zahmetlidir. Her bir çiçeğin üzerindeki üç tepecik, sabah daha güneş doğmadan elle tek tek toplanır. Sadece yarım kilo kadar bir miktarda baharat elde etmek için 75 bin çiçeğin 225 bin tepeciği gerekir. Bundan dolayı da 1 gramı en az 15-20 liradır ki bu fiyat yurt dışında 250 dolarlara kadar da çıkıyor.

Ana vatanı Güneybatı Asya olan safran, Hititler zamanından beri Anadolu topraklarında yetiştiriliyordu. Osmanlı döneminde de üretimine devam edilen safran, İngiltere gibi bazı Avrupa ülkelerine ihraç bile ediliyordu. Bizim topraklarımızda, özellikle Safranbolu ve Urfa'da yetiştirilen safranın üretimi, 20. yüzyılın başlarında ekonomik sebeplerle azalınca Fransa'dan ithal edilme yoluna gidildi. Günümüzdeyse Türkiye'deki safran, büyük ölçüde İran ve dünyanın safran tedarikçisi konumundaki İspanya'dan alınıyor. (Ki aslında İspanya da safranla 8. yüzyılda Müslümanlar sayesinde tanışmıştı. Tıpkı şeker ve pirinçle olduğu gibi...

SAFRAN NASIL KULLANILIR?

Safranı toz halinde yemeklerde kullanabilirsiniz ama çay olarak tüketmeniz de mümkündür. 1 kupa bardağı safran çayı hazırlamak için 6-7 adet kadar safran yeterli olacaktır. Öncelikle suyu kaynatın ve 2 dakika suyun ısınmasını bekleyin. Ardından safranı koyduğunuz bardak içine sıcak suyu ilave edin. Suyun rengi amber rengine yakın bir tonda olacaktır. Bu süre genellikle 5 dakika alır. Safran çayı içine çubuk tarçın kullanabilirsiniz. İlk etapta içmekte zorlansanız da şeker kullanmadan içmeniz faydalıdır.

SAFRANIN FAYDALARI

Gıda, parfümeri, ilaç ve tekstildeki endüstriyel kullanımları dışında safran ayrıca binlerce yıllardır şifa verici bitki olarak tüketilir. Safranın keskin ve acımsı tadına rağmen çok eski tarihlerden beridir iştah açıcı olarak kullanıldığı bilinmektedir.

Sinirleri uyarıcı etkisi sayesinde cinsel isteği ve performansı artırır; yine aynı özelliği sayesinde menstrüasyon döneminin daha ağrısız geçmesine yardımcı olur. Ama bu özellik, aynı zamanda, safranın hamilelik döneminde kullanılmasını da tehlikeli hâle getirir: Safran, hamilelikte düşüğe sebep olabilir.

Yatıştırıcı özelliği olan safran, serotonin düzeyini dengeleyerek depresyondan anksiyeteye kadar birçok psikolojik soruna çözüm olabilir.

Karaciğere iyi geldiği, araştırmalarla kanıtlanmış olan safran, aynı zamanda antioksidan ve antikanserojendir de... Kanserli tümörleri küçülttüğü ve yayılmalarını önlediği gözlemlenmiştir.

Ayrıca, iştahı düzenleyerek obeziteye karşı da önemli bir yardımcı görevi görür. Amerika'da yapılan bir araştırma, günde 176.5 gram safran tüketen kişilerde zararlı abur cubur yeme isteğinin yüzde 55 oranında azaldığını ortaya koymuştur.