İletişim Başkanlığından iddialarla ilgili açıklama

Kahramanmaraş Elbistan ve Pazarcık merkezli iki büyük depremin vurduğu 10 ilde arama-kurtarma çalışmalarıyla birlikte enkaz kaldırma çalışmaları da devam ediyor. Bartın dahil geriye kalan 71 il deprem bölgesi için, araç ve iş makinesi, ayni yardımlar ve personel desteğiyle seferber olurken Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyon Merkezi, 2 büyük depremin yıktığı ve 10 ili kapsayan deprem bölgesiyle ilgili iddialar hakkında açıklama yaptı. Başkanlık, “Çinli Kurtarıcıyı Yapay Zekayla Müslüman Yaptılar!” “İspanya'dan Gelen Arama Kurtarma Ekibinin Röportajına İlişkin İddialar”, “Deliller Toplanmadan Enkazlar Kaldırılıyor”, “Hakkari Valiliği Afet Bölgesine Yardım Götüren Aracı Engelledi”, “Hatay'da ATM'ler Yağmalanıyor” ve “Marmara Denizi'nde Su Seviyesindeki Değişim, İstanbul'da Depremin Habercisi” iddialarını şu şekilde açıkladı:

“Çinli Kurtarıcıyı Yapay Zekayla Müslüman Yaptılar!” İddiası

Bazı basın yayın organlarında yer alan, “Çin'den arama kurtarma faaliyetleri için Türkiye'ye gelen bir kişinin, cami ve elindeki Kur'an-ı Kerim'le çekilen fotoğrafları yapay zekayla üretilmiş” iddiaları gerçek dışıdır. İddiaya konu haberde geçen Jun Cang isimli şahıs, arama kurtarma faaliyetleri için Malatya'ya gelmiştir. Malatya'nın Yeşilyurt ilçesi yetkililerinden edinilen bilgiye göre, şahsın camiye gittiği ve elinde Kur'an-ı Kerim'le fotoğraf çektirdiği tespit edilmiştir.

İddiaya konu fotoğrafların ham hallerine ulaşılmış, Jun Cang'la başka görüşmelerden de fotoğraflar edinilmiştir. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Siber Güvenlik alanında öğretim üyesi Doç. Dr. Cihangir Tezcan, elimizdeki ham fotoğrafları incelemiştir. Bu incelemenin sonunda, kişilerin fotoğrafa eklenmesinin olası görünmediğini belirtmiştir. Tezcan, gönderdiğimiz diğer fotoğrafta ise (basın yayın organlarında yayımlanan) bariz oynamaların olduğunu tespit etmiştir. Ham fotoğraflar incelendiğinde herhangi bir “yapay zeka” ile oluşturulma söz konusu olmadığı, görüntüdeki bozukluğun flaş yansıması ve düşük ışık kaynaklı olduğu tespit edilmiştir.

İspanya'dan Gelen Arama Kurtarma Ekibinin Röportajına İlişkin İddialar

İspanya'dan gelen kurtarma ekibinin Türkiye'den ayrılmasıyla ilgili bazı basın yayın organlarında yer alan, “Dozerler ve iş makinaları enkaza dalıyor. Kurtarma çalışması yapılmıyor. O yüzden ülkeyi terk ettiler” iddiası gerçek dışıdır. Bölgede arama kurtarma faaliyetleri devam etmektedir. İddiaların geçtiği röportaj afetin 7'nci gününde yayımlanmıştır. 10'uncu günde arama kurtarma çalışmaları sonucu enkaz altından insanların kurtarılması, iddiaları tamamen çürütmektedir.

İspanya'dan gelen 788 arama kurtarma personeli bölgelere dağıtılmış, çalışmalarını tamamlayan ‘hafif arama kurtarma' ekiplerinden bazıları ülkelerine geri dönmüştür. İspanya'dan gelen 639 personel halen çalışmalarına devam etmektedir.

“Deliller Toplanmadan Enkazlar Kaldırılıyor” İddiası

Bazı sosyal medya hesaplarından paylaşılan, “Afet bölgesinde yıkılan ve hasar gören binalardan deliller toplanmadan enkazlar kaldırılıyor” iddiası gerçek dışıdır. Bugüne kadar afet bölgesinde 478 Cumhuriyet savcısı geçici yetki ile deprem bölgesindeki il ve ilçelerde görevlendirilmiştir. Yıkılan binalarla ilgili sorumlulukları bulunan kişilerin tespiti amacıyla ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarınca derhal soruşturma işlemlerine başlanılmıştır.

Bu soruşturmalar kapsamında arama kurtarma faaliyetlerinin tamamlandığı binalarda Cumhuriyet savcısı nezaretinde yapılan, bilirkişi ve olay yeri incelemeleri ile numune alma işlemleri Adana, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis illeri ile Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde tamamlanmıştır. Deprem bölgesinde bilirkişi incelemesi ve numune alma işlemlerinde inşaat mühendisi, mimar, jeoloji mühendisi ile karot örneği alımı için yaklaşık 600 uzman bilirkişi görevlendirilmiştir. Bilirkişi çalışması ve numune alma işlemleri Cumhuriyet Başsavcılıkları nezaretinde etkin ve hızlı bir şekilde sürdürülmekte, bilirkişi incelemesi yapıldıktan sonra enkazlar kaldırılmaktadır.

“Hakkari Valiliği Afet Bölgesine Yardım Götüren Aracı Engelledi” İddiası

Bazı basın yayın organlarında yer alan, “STK'ların deprem bölgesine gönderecekleri yardım aracını Hakkari Valiliği engelledi” iddiası gerçeği yansıtmamaktadır. İddiaların aksine, yapılan ve toplanan bütün yardımların güvenli ve doğru bir şekilde ulaştırılabilmesi amacı ile yardım tırları; Hakkari Valiliği AFAD Koordinasyon Merkezi kontrolü ve koordinesinde deprem bölgelerine gönderilmiştir. Bu koordinasyonla 13 kamyon su, 1 kamyon yakıt dolu tanker, 5 adet konteyner banyo, 7 adet konteyner tuvalet, 8 kamyon mont, 20 kamyon battaniye ve ısıtıcı, 36 kamyon gıda kolisi ve konserve, 5 kamyon bot ayakkabı olmak üzere toplam 95 kamyon insani yardım taşıyan araç, afet bölgesine ulaştırılmıştır. Arama kurtarma faaliyetlerinde kullanılacak çok sayıda iş makinesinin yanı sıra Hakkari Valiliği tarafından gönüllü ve görevli olmak üzere toplamda 933 personelin deprem bölgesine takviyesi sağlanmıştır.

“Hatay'da ATM'ler Yağmalanıyor” İddiası

Bazı sosyal medya hesaplarından paylaşılan ve basın yayın organlarında habere konu olan, “Hatay'da ATM'ler yağmalanıyor” iddiası doğru değildir. İddiaya konu görüntülerde, bazı ATM'lerin yerinden söküldüğü, bazılarının ise hiçbir müdahaleye maruz kalmamış olup sağlam durduğu görülmektedir. ATM'ler herhangi bir dış müdahaleyle deformasyona uğramamıştır. ATM'ler yüksek güvenlikli ve kameralı para çekme cihazlarıdır. ATM kasetlerine ve içlerindeki paralara ulaşabilmek ise neredeyse imkansızdır. Görüntüler incelendiğinde ilgili banka yetkililerinin kendi kasalarını ve mekanizmalarını söktüğü tespit edilmiştir. ATM'lerin bir kısmı depremde hasar görmüş, bir kısmı ise banka görevlileri tarafından açılarak içi boşaltılmıştır. ATM'lerin yağmalandığına ilişkin herhangi bir müracaat bulunmamaktadır.

“Marmara Denizi'nde Su Seviyesindeki Değişim, İstanbul'da Depremin Habercisi” İddiası

Bazı sosyal medya hesaplarından paylaşılan, “Marmara Denizi'nde su seviyesindeki değişim, İstanbul'da yaşanacak büyük bir depremin habercisi” iddiası doğru değildir. Marmara Denizi'nde deniz suyu seviyesinde meydana gelen değişiklik, tektonik-deprem kaynaklı olmayıp, basınç farkından kaynaklı meteorolojik bir olaydır.