Hafta sonu dikkat!

Muhammet Civan

Bartın'ın yüksek kesimlerinde kar yağışının dahi görüldüğü Nisan ayı geride kalırken Mayıs ayının ilk haftası ise yağışlarla geçecek. Meteoroloji verilerine göre vatandaşlar şemsiyelerini bir süre daha kullanmak durumunda kalacak. Özellikle Pazar günü Bartın'da mevzi sağanak yağışlar bekleniyor. Vatandaşların mevzi sağanak yağışlara karşı dikkatli olunması gerekiyor.

“Mart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırır” sözü geçtiğimiz Nisan ayında da geçerli oldu. Sert geçen kışın ardından Nisan ayında da Bartınlılar kar ve dolu yağışı sürprizleriyle karşılaştılar. Herkesin güneşli ve sıcak havalar için gözünü diktiği Mayıs ayının ilk haftasında ise yağış bekleniyor. Bartın'da Pazartesi soğumaya başlayan ve dünden itibaren bulutlayan hava Çarşamba günü de yine bulutlu olacak. Perşembe günü parçalı bulutlu olması beklenen hava Cuma günü yine çok bulutlu, Cumartesi ve Pazar günleri ise yağışlı olacak. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre Cumartesi günü Bartın'da sağanak yağışlar beklenirken Pazar günü yağışların mevzi sağanak yağışlı olması bekleniyor. Hava sıcaklıklarının ise hafta sonuna kadar en düşük 8, en yüksek 22 derece dolaylarında olacağı tahmin ediliyor.

MEVZİ SAĞANAK YAĞIŞI NE?

Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün resmi internet sitesinde yer alan bilgilere göre ilimizde Pazar günü “mevzi sağanak yağışlı” geçecek. Peki mevzi sağanak yağışı nedir? Hava akımıyla sürüklenirken birden bulundukları yere dakikalarca çok şiddetli yağış bırakan ve sellere neden olan yağış şeklidir. Kümülonimbus adlı siyah bulutların oluşturduğu mevzi sağanak yağmurlar kısa süreli olsalar da ani su baskınlarına neden olabilir. Kümülonimbus (CB), kümülüs bulutlarının dikey olarak gelişerek büyümesiyle oluşan konvektif fırtına bulutudur. Tabanı 4 km altında bulunur. Kümülonimbus tek başına, gruplar halinde veya soğuk cephe hattı boyunca termodinamik kararsızlığa bağlı olarak cumulus congestus bulutundan gelişebilir.

Üst bölümünün bir kısmı genellikle düzgün, ipliksi ya da çizgilidir, bu kısma şeklinden dolayı örs adı verilir. Örs kısmı cirrostratus ve cirrus gibi bulutlardan oluşur. Ancak, her cumulonimbus bulutunda örs yapısı oluşmaz. Havanın nem oranı ile doğru orantılı olarak bulut tabanı alçalır. Sıcak ve nem oranının azaldığı yaz günlerinde bulut tabanının deniz seviyesinden yüksekliği 3 kilometreyi aşabileceği gibi, kışın deniz üzerinden geçen soğuk havanın etkisi ile gelişen kar kümülonimbuslarının taban yüksekliği 500 metrenin de altına inebilir. Ayrıca tabanı daha alçakta bulanan kümülonimbuslar yıldırım açısında daha tehlikelidir.Bulutun tepe yüksekliği, tepe enverziyonun seviyesine ve termodinamik kararsızlığa bağlı olarak 11 kilometre yukarıda bulanabilir. Öte yandan kışın deniz veya göl etkisi ile gelişen kümülonimbuslar yaz aylarında görülenlere göre oldukça sığ durumdadırlar. Bunların hem tabanları yere çok yakındır, hem de tepe yükseklikleri 5 kilometreyi pek geçmez.Çoğu kez koyu renkte bu bulutun tabanı çevresinde, onunla birleşmiş ya da birleşmemiş durumda aksesuar bulutlar da eşlik edebilir. Yağış bulutun aşağı yönlü akımın olduğu yerde görülür. Bu yağış hava aşırı kuruysa yere ulaşamadan buharlaşan türden olabilir, buna virga denilir. Şu ana kadar hiçbir cumulonimbus bulutun içi görüntülenmemiştir. Sadece sağ çıkan çok nadir görgü tanıkları ve radarlar sayesinde bilgi sahibi olunmuştur. Kümülonimbus bulutu hafif rüzgarlı veya durgun bir havada tek bir konvektif hücreden meydana geliyorsa, genellikle kısa süreli sağanak yağışlara neden olur. Diğer bütün kümüliform bulutlarında olduğu gibi kümülonimbus bulutları konveksiyon sonucu yukarı taşınan hava parseli (updraft) ile beslenir. Bulut yağış üretmeye başladığı zaman yağmurla beraber hava hem buharlaşmaya bağlı olarak ısı kaybetmeye başlayacak, hem de aşağı yönlü hava hareketi gelişecektir. Bu durum cumulonimbus bulutunun ömrünün kısa sürede tamamlanmasına neden olur. Fırtına bulutu önce kümülüs kongestus bulutlarına bölünmesine ardından cirrus spissatus, altostratus ve stratocumulus bulutlarına dönüşüm geçirerek ortadan kaybolur.

SU BASKINLARINA DİKKAT!

Rüzgarın yeterince güçlü olduğu çevrelerde gelişen kümülonimbuslar daha ısrarcı ve etkilidir. Bunun sebebi, cumulonimbusların aşağı ve yukarı yönlü hava akım bölgelerinin birbirinden bağımsız yerlerde konumlanmasıdır. Böylece tek bir konvektif hücredeki gibi ömürleri kısa sürede tamamlanmaz. Özellikle atmosferin yukarı seviyelerin rüzgarın açısal değişimi de mevcutsa, bu bulutların hortum ve hamleli rüzgar yapma ihtimali daha fazladır. Hortumlar kendi çevresinde rotasyon gücü fazla olan cumulonimbusların altında görülür. Öte yandan, tropik fırtınalarda aslında rotasyon gücü fazla olan cumulonimbusların sıcak okyanus üzerinde daha gelişmiş bir formudur, bunlar coriolis kuvvetinin de etkisiyle sürüklenerek kasırgalara dönüşebilirler. 2010 yılının Haziran ayında Kocaeli'nin Gebze ilçesinde görülen sağanak mevzi yağışları nedeniyle oluşan su baskınlarında çok sayıda ev ve iş yerini su basmış iki kişi yaşamını yitirmişti.