Çeken akıntı uyarısı!

Erkan Hızoğlu

Bayram sonrası sahiller dolup taşarken Bartın Valiliği, yaz sezonunun da başlamasıyla birlikte Bartın'daki boğulma vakalarının da temel sebebi olan ve Karadeniz'de sıkça görülen çeken akıntıya karşı vatandaşları uyardı.

Bartın Valiliği, deniz sezonu boyunca vatandaşların dikkatli ve tedbirli olmalarını isterken Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD) “Suda Boğulmaları Birlikte Önleyelim” başlığıyla bir açıklama yayımlayarak boğulmaların önlenmesi için gerekli tedbirleri paylaştı.

AFAD'dan yapılan ve can kurtaran uyarlara da yer verilen açıklamada şöyle denildi:

“Yaz mevsiminin gelmesi ile artan boğulma vakaları her yıl çok sayıda vatandaşımızı sevdiklerinden ayırıyor. Vatandaşlarımızın özellikle bu dönemde boğulma vakalarına karşı dikkatli ve tedbirli olması büyük önem arz ediyor.

Hangi sularda yüzmek daha güvenlidir?

Öncelikle yüzmeyi öğrenmeniz gerekir. Yüzmek için kurumsal hizmet veren tesisleri, can kurtaran bulunan plajları ve havuzları tercih edin. Toplum tarafından güvenli olarak bilinen ve tercih edilen alanlarda yüzmeyi seçin, bilmediğiniz sularda ve ıssız alanlarda suya girmekten kaçının.

Göllerin, göletlerin ve barajların izin verilen kısımlarını tercih edin, izin verilmeyen yerlerde suya kesinlikle girmeyin. Akarsularda akıntı az gibi görünse de buralarda yüzmenin tehlikeli sonuçları olabilir. Sulama kanalları yüzmek için uygun alanlar değildir ve ölümcül sonuçları olabilir.

Yüzerken öncelikle nelere dikkat edilmeli?

Boğulmalarda en önemli etken paniğe kapılmaktır. Paniğe kapılan kişi kontrolünü kaybeder ve boğulma kaçınılmaz olur.

Şaka niyetiyle de olsa, hiç kimseyi habersiz suya itmeyin.

Yüzerken, küçük çapta da olsa, rahatsızlık hissettiğiniz an sudan çıkın.

Karnınız tok iken suya girmeyin.

İster yetişkin isterse çocuk olsun, çok su tutan giysilerle suya girilmemelidir.

Sıcaklığını ve derinliğini bilmediğiniz sulara atlamayın.

Ne kadar derin olduğu hakkında bir fikriniz yoksa suya balıklama dalmayınız. 2 metreden düşük derinlikler omurga kırıklarına yol açarak, ölümünüze neden olabilir.

Suya girmeden önce ufak ısınma egzersizleri ya da esneme hareketleri yapın.

Kurtarma teknikleri bilmeyen kişilerin, boğulan kişilere yardım etmesi tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bu durum, her iki kişinin de boğulmasına neden olabilir.

Çeken akıntı olan yerlerde denize girmeyin, akıntıya kapılırsanız da mücadele etmek yerine, sahile karşı bakar şekilde kendinizi akıntıya bırakmalısınız ve sahile paralel yüzmelisiniz.

Boğulan kişinin kurtarılması

Kurtarmada, kurtarıcının da boğulmaması için yüzme bilen ve eğitim görmüş kişiler görev almalıdır.

Boğulan kişi yakındaysa uzun çubuk, ip ya da ipe bağlı ‘can simidi' veya araç lâstiği atılarak ulaşılmalıdır.

Boğulan kişi kıyıya 15- 20 metre mesafede ise ‘hayat ipi ile çekerek kurtarma'

Uzun bir ipin ucuna bir torba bağlanmalı, içine suda batmayan bir cisim (mantar vb.) ve torbanın uzağa atılmasını sağlamak için de bir ağırlık (taş vb.) koyulmalıdır.

Boğulan kişinin tutması için ağzı bağlanan torba fırlatılmalıdır.

Kurtarıcı, ipi sabit tutarak akıntının etkisiyle kazazedenin kıyaya yaklaşmasını sağlamalıdır.

Boğulan kişi kıyıdan uzakta ise kurtarıcı; bir can simidi alarak yüzmeli, boğulan kişinin simide tutunup yüzerek kıyıya ulaşmasını sağlamalıdır. Boğulan kişiye arkasından yaklaşarak ulaştığında, boğulanın yüzünü yukarı gelecek şekilde döndürmeli, bileğinden ya da saçından tutarak yukarı çekmelidir. Boğulanın ağız ve burnunu suyun üstüne çıkarmak için boğulanı su yüzeyinde sırtüstü pozisyona getirmelidir.

Boğulanı sudan seri şekilde çıkarmalıdır. Suya atlama sonucu omurga yaralanması da meydana gelmiş olabileceği için boğulanın başını çok fazla arkaya itmemelidir. Boğulanı, baş ve gövdesi düz bir çizgide kıvrılmadan, mümkünse iki kişi ile dikkatlice çıkarmalıdır. Yaşamsal bulguları değerlendirmelidir. Gerekirse temel yaşam desteği sağlamalıdır. Mümkünse suni solunum uygulamasına su içerisinde başlamalıdır. (Derin sularda mümkün olmayabilir) Kıyıya çıkınca hemen tıbbi yardım istemelidir. Boğulanın yaşam bulgularını izlemelidir.

Kano, kayık ve sal gibi araçlardan düşmede kendini kurtarma

Yalnız olarak kayıkta bulunan ve suya düşen kişi, küreği yakalayıp koltuk altına alarak kıyıya doğru yüzmeye çalışmalıdır.

“Çeken akıntı” tehlikesine karşı hangi tedbirler alınabilir?

“Çeken akıntı”, her yıl yüzlerce kişinin boğulma tehlikesi atlatmasına ya da hayatını kaybetmesine neden oluyor. Profesyonel yüzücülerin bile karşı koyamayacağı güçte olan çeken akıntı, Türkiye'de özellikle Karadeniz sahillerinde insanımızı tehdit ediyor. Peki, çeken akıntı nedir? Akıntıya kapılan kişiler nasıl kurtulabilir?

Çeken akıntı nedir?

Çeken akıntılar, deniz dip yapısının topuk-dalyan-topuk (kum tepeciği-yarık-kum tepeciği) şeklinde olduğu bölgelerde görülen ve sığ sudan derin suya hareket eden oldukça kuvvetli akıntılardır.

Çeken akıntı nerelerde ve ne zaman görülür?

Çeken akıntılar Karadeniz ve Akdeniz sahillerinde görülebilen kuvvetli akıntılardır. Rüzgarlı, fırtınalı ve dalgalı havalarda görülür. Dalga yüksekliği arttıkça çeken akıntının gücü̈ de artar.

Çeken akıntı neden tehlikelidir?

Halk arasındaki yaygın söylentilerin aksine, bu akıntılar insanları dibe çekmezler; akıntıya kapılanları kıyıdan uzaklaştırıp açığa doğru taşırlar. Boğulma olayları, nispeten güvenli sığ sulardan açığa doğru çekildiğini fark eden insanların, korku ve panikle çırpınarak kıyıya dönmeye çabalamaları ve sonuçta yorgun düşerek kendilerini su üzerinde tutamamaları sonucunda gerçekleşmektedir.

Çeken akıntıyı nasıl tespit ederiz?

Denizin belli bir bölgesinde su rengi, diğer bölgelerden bariz biçimde farklıysa;

Sanki bir kanal boyunca devam eden birbirine karışmış ve düzensiz ilerleyen su görüntüsü varsa;

Düzenli bir biçimde denize doğru ilerleyen köpükler bulunuyorsa;

Kıyıya doğru gelen dalgalarda bozulma ve düzensizlik görülüyorsa; o bölgede çeken akıntı görülme riski yüksektir.

Çeken akıntıya kapılmamak için neler yapmalıyız?

Dalgalı havalarda denize girmeyin.

Denize girmek için cankurtaran ve sağlık ekibi bulunan sahil ve plajları tercih edin.

Çocuklarınız denizdeyken bir an bile gözlerinizi onlardan ayırmayın.

Kendiniz ve çocuklarınız için, denizde su yüzeyinde kalmanızı sağlayacak can yeleği, can simidi gibi can kurtarma malzemeleri bulundurun.

Tek başınıza denize girmeyin. Yanında kurtarma malzemeleri bulunan ve iyi yüzme bilen birisini gözcü olarak sahilde bırakın.

Denize mutlaka deniz kıyafetiyle girin.

Çeken akıntıya kapılırsak neler yapmalıyız?

Çeken akıntıya kapılmanız halinde öncelikle sakin olun.

Akıntı sizi dibe çekmez, sahilden açığa doğru sürükler.

Sahile doğru yüzmeye çalışarak kendinizi yormayın, akıntıyı yenemezsiniz. Akıntının sizi götürmesine bir süre izin verin.

Akıntı zayıfladığında sahile değil, yanlara doğru yüzerek akıntıdan kurtulun.

Her zaman su üzerinde kalmaya çalışın ve elinizi kaldırarak yardım isteyin.

Çeken akıntıya kapılan birini gördüğümüzde nasıl yardım etmeliyiz?

Deniz içerisinde elini kaldıran birini gördüğünüzde bu kişinin yardıma ihtiyacı olduğunu bilin.

Kişiyi sakin olması konusunda uyararak derhal cankurtaran çağırın. Cankurtaran yoksa, can simidi, halat vb. deniz malzemeleri atarak yardım edebilirsiniz.”