Bakanlıktan 'Bölge zeytine elverişli değil' raporu

Nurdan Eroğlu

Gömü ve Tarlaağzı Köylerindeki vatandaşlar pazartesi günü “Bu zeytinler bizim. Başka bir yere götüremezsiniz” diyerek eylem yapmışlardı. Bartın Platformu da köylülerin bölgedeki eylemine destek vermişti. Konuyla ilgili yazılı basın açıklaması gönderen HEMA, Bartın Platformu'nun Hattat Holding'in termik santral kurabilmek için Gömü ve Tarlaağzı bölgesindeki zeytin ağaçlarını yok etmek istediği iddiasının doğru olmadığını söyledi. HEMA, sökülerek İzmir'e taşınacak olan ağaçların kesilmediğini, taşınabilmesi için budama yapıldığını ve yapılan söküm işleminin tamamen kanuni ve usulüne uygun olduğunu kaydetti. HEMA ayrıca Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 2014 yılında bölgede yapılan teknik inceleme raporunu kamuoyuyla paylaştı. HEMA'nın talebi üzerine Bakanlık heyetinin bölgede inceleme yaptığını ifade eden HEMA, 2014 yılında yapılan inceleme sonucunda hazırlanan raporda heyetinin ağaçların verimsiz olduğu, zeytinin bölgede ekonomik açıdan rekabet gücünün olmadığı, iklim ve bazı zeytin zararlıları da düşünüldüğünde Bartın il merkezi ve çevresinin zeytin yetiştiriciliği açısından ekonomik ve verimli olmadığı kanaatine ulaşıldığını belirtti. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü İzmir Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'nün geçtiğimiz günlerde kendilerine yazı gönderdiğini dile getiren şirket, taşınılması düşünülen zeytin ağaçlarının, getirildiği takdirde Kurum tarafından kabul edileceğini de bildirdi.

İşte 2014'teki teknik inceleme sonucunda hazırlanan rapor!

Sürecin Bartın Platformu'nun savunduğu gibi birkaç gün içinde gerçekleşmiş bir süreç olmadığını belirten şirket, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın 2014 yılında bölgede yaptığı inceleme sonucunda hazırlanan raporu da kamuoyuyla paylaştı. Rapor şu şekilde:

“Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bartın İl Müdürlüğünün talebi üzerine il genelinde zeytin yetiştiriciliğinin durumu ve geliştirilmesine ilişkin 24-25 Eylül 2014 tarihinde İl Müdürlüğü Bitkisel Üretim Şubesi teknik elemanlarıyla birlikte yerinde incelemeler yapışmıştır. Konu hakkındaki Zeytincilik Araştırma İstasyonundaki teknik heyetimizin görüşü aşağıda sunulmuştur. Arazi çalışmaları neticesinde merkez Güzelcehisar Köyü, Kurucaşile İlçesinde Kanatlı, Curunlu, Tekkeönü, Meydan ve Uğurlu Köyleri, Amasra İlçesinde merkezde Boztepe ve Gömü Köyünde yer yer zeytin ağaçlarının olduğu görülmüştür. Bunların arasında sadece Gömü Köyünde 7 dekarlık kapama zeytin bahçesinin olduğu belirlemiştir.

“Ağaçlar verimsiz, çoğunda hiç ürün yok”

Zeytin ağaçları üzerinde yapılan gözlem ve incelemelerde bölge genelinde ağaçların verimsiz olduğu, hatta çoğunda hiç ürün olmadığı tespit edilmiştir. Az miktarda ürün olan ağaçlarda da zeytin sineği ve zeytin güvesi zararının çok yoğun olduğu buna bağlı olarak da yoğun meyde dökümlerinin oluştuğu görülmüştür. Bazı ağaçlarda döllenme problemi nedeniyle partaneokarpik meyveler oluştuğu belirlenmiş olup bunun çiçeklenme dönemindeki aşırı nemli ve yağışlı havalara bağlı olabileceği düşünülmektedir.

“Az miktarda olan zeytin ağaçları üreticiler tarafından önemsenmiyor”

Zeytinin bölgede yetiştirilen diğer ürünler olan fındık, armut, elma, kestane ve kivi ile rekabet edemediği az miktarda olan zeytin ağaçlarının da üreticiler tarafından önemsenmediği görülmüştür. Özellikle kuzey-batı yönünden esen karayele maruz kalan zeytin ağaçlarında sırasıyla yaprak, genç sürgünler ve diğer odun dokularında yoğun soğuk zararı görülmüştür. Don zararına maruz kalan ağaçlarda kabuklarda çatlamalar tespit edilmiş ve bu bölgelerde zeytin yara koşnili zararlılarının çok yoğun olduğu gözlemlenmiştir. Tüm bu etkinliklerin zeytin ağaçlarının çalılaşmasına neden olduğu tespit edilmiştir.

“Hava sıcaklığı önemli”

Zeytin ağacı diğer subtropik bitki türleriyle kıyaslandığında dona toleransı daha iyi olan bir bitki türüdür. Bununla birlikte sıcaklığın -7 dereden daha düşük olması durumunda süreye ve sıcaklık derecesine bağlı olarak zeytin ağaçlarında yaprak kayıpları, ince dal kurumaları meydana gelebilmekte bu da ciddi verim kayıplarına neden olmaktadır. Sıcaklığın -12 değerlerine gelmesi halinde ise bitkilerin tamamen ölebileceği görülmüştür. Bartın ilinde uzun yıllar içerisinde gerçekleşen en düşük hava sıcaklıklarına bakıldığında 15.01.1972 tarihinde -15 derece, 23.02.1985 tarihinde -18.6 derece, 02.03.1985 tarihinde -13.1 derece ve 07.12.1977 tarihinde -10.6 derece olarak gerçekleşmiştir.

“Ekonomik ve verimli değil”

Sonuç olarak yukarıda belirtilen hususlar göz önüne alındığında Bartın il merkezi ve çevresinin zeytin yetiştiriciliği açısından ekonomik ve verimli olmadığı kanaatine varılmıştır.”

Bakanlık, taşınırsa ağaçları kabul edecek

HEMA, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü İzmir Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'nün, geçtiğimiz günlerde şirkete gönderdiği bir başka yazı ile Amasra İlçesi, Gömü Köyü sınırları içerisinde yer alan ve şirket tarafından taşınılması düşünülen zeytin ağaçlarının, getirildiği takdirde Kurum tarafından kabul edileceğini de belirtti. Yazıda ise “Bartın İli Amasra İlçesi Gömü Köyü sınırları içerisinde yer alan ve şirketiniz tarafından taşınılması düşünülen zeytin ağaçları kurumumuza getirildiği takdirde kabul edilecektir” ifadeleri yer aldı.