Atık çeltik kavuzları katma değeri yüksek ürünlere dönüşecek

Bartın Üniversitesi Bartın Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sezgin Koray Gülsoy'un yürütücülüğünü yaptığı, Doç. Dr. Ayhan Gençer ve Doç. Dr. Ayben Kılıç Pekgözlü'nün araştırmacı olarak görev aldığı “Çeltik Kavuzundan Yeşil Kimyasallar ile Lignin ve Kâğıt Eldesi” adlı proje desteklenmeye hak kazandı. TÜBİTAK 1002 - Hızlı Destek Programı kapsamında desteklenen projeyle Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından belirlenen öncelikli alanlardan Sürdürülebilir Çevre (Atık, Geri Dönüşüm, Kirleticilerin Etkileri ve Önlenmesi) kapsamında çalışmalar yapılacak ve atık çeltik kavuzlarının katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesi araştırılacak.

Proje hakkında bilgiler veren Gülsoy, proje kapsamında atık çeltik kavuzunun çevreci kimyasallar ile katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesi ve en uygun koşullarının belirlenmesi açısından önemli katkılar sağlayacağını söyledi.

Çeltik kavuzunun düşük ekonomik değere sahip tarımsal bir atık olarak kullanıldığını kaydeden Gülsoy, ülkemizde yılda 200 bin ton çeltik kavuzunun atık olarak ortaya çıktığını, hayvan yemi olarak kullanımının tavsiye edilmediğini ve düşük yoğunluğu nedeniyle depolama sorunlarına yol açtığını ifade etti.

Gülsoy, “Bu atıklar açık alanlarda veya çeşitli endüstrilerde enerji elde etmek için yakılmaktadır. Bu durum sera gazı emisyonuna ve hava kirliliğine neden olmaktadır. Çeltik kavuzları tavuk yetiştiriciliğinde kümeslerde altlık olarak da değerlendirilmektedir. Projemizle düşük ekonomik değere sahip çeltik kavuzlarının daha iyi değerlendirilmesi için veriler ortaya koyacağız” dedi.

Yapılacak çalışmalarla elde edilmesi hedeflenen ligninin kullanım alanları ve ekonomik değeri konusuna da değinen Gülsoy, “Doğada yenilenebilir maddeler arasında ikinci sırada gelen lignin, yüksek enerji yoğunluğu ve sayısız fenolik fenil propan üniteleri sayesinde son yıllarda özellikle yenilenebilir yakıtlar ve değerli kimyasalların eldesinde ilgi çekmektedir. Lignin ve lignine dayalı ürünler son yıllarda yüzde 2,28'lik artışla 704 milyon dolarlık bir kazanç sağlamıştır. Atık bir malzeme olmaktan çıkan lignin artık sürdürülebilir ve yenilenebilir özellikleriyle yeni nesil akıllı malzemeler için önemli bir kaynaktır. Günümüzde, dünya çapında kraft endüstrisinde yılda 70 milyon tondan fazla lignin üretilmektedir. Ancak, bu lignin heterojen yapısı nedeniyle bazı sektörlerde kullanımı kısıtlanmaktadır” diye konuştu.