'Adil bir asgari ücret belirlenmesini ümit ediyoruz'

İkinci Toplantı, 16 Aralık'ta

Erkan Hızoğlu

Bartın'daki binlerce çalışan dahil olmak üzere milyonlarca çalışanı etkileyen yeni asgari ücret için ilk toplantı gerçekleşti.

İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2025'te geçerli olacak asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında ilk toplantısını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ev sahipliğinde gerçekleştirdi.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Prof. Dr. Vedat Işıkhan başkanlığında gerçekleştirilen toplantıda, işçi tarafını Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), işveren tarafını ise Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsil etti.

Komisyon Toplantısına katılan TÜRK-İŞ Heyetinde bu yıl asgari ücret ile çalışan aşçı Selma Sayın, Kuaför Nihan Koçak, Karayollarında Taşeron İşçi Durmuş Öztürk ve Basın Mensubu Sezer Özseven yer aldı.

Katılımcılar Komisyon üyelerine asgari ücret ile geçimin zorluklarını anlattılar ve asgari ücretin insanca yaşanabilir bir ücret seviyesine getirilmesini istedi.

Bakan Işıkhan, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak asgari ücreti belirlemek üzere, çalışmalarını başlattıklarını dile getirerek, “İşçi ve işveren temsilcileri ile birlikte belirlenen asgari ücret, genel bir ücret seviyesini değil çalışanlara ödenebilecek minimum ücreti ifade etmektedir. Asgari ücretin belirlenmesi sürecinde özellikle; üç taraflı sosyal diyalog mekanizmasıyla hareket ediyoruz. İşçi temsilcilerinin görüşlerini değerlendiriyoruz. İşveren temsilcilerinin görüşlerini dinliyoruz. Hükümet temsilcileri olarak, adalet terazisini dengede tutuyoruz. Asgari ücretin belirlenmesi sürecinde, ekonomik göstergeleri de titizlikle değerlendiriyoruz” ifadelerini kullandı.

“Adil bir asgari ücretin belirlenmesini ümit ediyoruz”

Enflasyon oranı, vatandaşı satın alma gücü, işgücü piyasalarının ihtiyaçları, ekonomik büyüme, istihdamın korunması ve artırılması gibi ekonomik ve sosyal koşulların detaylı şekilde analiz edildiğini belirten Işıkhan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Hem işçi hem de işveren taraflarının memnuniyetini gözeten, adil bir asgari ücret belirlenmesini ümit ediyoruz. Hükümetimiz, çalışanlarımızın alın terinin karşılığını almasını sağlamak ve onların refahını sürekli artırmak için önemli adımlar atmıştır. Asgari ücrette yapılan artışlar, sadece enflasyona karşı bir koruma kalkanı olmakla kalmamış, aynı zamanda vatandaşlarımızın alım gücünü artırarak, büyüyen ekonomimizin meyvelerini daha adil bir şekilde paylaşmamıza vesile olmuştur.”

Bakan Işıkhan, sürekli artan refahın daha fazla istihdam, daha müreffeh çalışma koşulları ve yükselen bir ekonomi vizyonu olarak geri döndüğüne vurgu yaparak, “Elde ettiğimiz güncel istihdam verilerimiz emin adımlarla ilerlediğimiz bu istikrarlı seyrin en önemli göstergelerinden biridir. Orta Vadeli Program hedefleriyle uyumlu şekilde çalışma hayatını güçlendirmeye yönelik attığımız adımlarla Ekim ayında istihdam sayımız 156 bin kişi artarak 32 milyon 970 bin kişiye ulaşmıştır. İstihdam oranımız ise 0,2 puanlık artışla yüzde 49,9'a ulaşarak tarihimizin en yüksek seviyesini görmüştür. İstikrarlı ve sürdürülebilir bir ekonomik büyüme için gençlerimizin ve kadınların çalışma hayatında daha fazla rol üstlenmesi için politikalarımızı sürdürmeye, Türkiye Yüzyılı'nı yatırım, istihdam, üretim ve ihracat hamleleriyle şekillendirmeye devam edeceğiz” diye konuştu.

“Emeğin ve sermayenin birlikte güçlendiği bir dengeyi kurma çabası”

Türkiye'nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde, üretimiyle, ihracatıyla, küresel pazardaki iddiasıyla bölgesinde lider, dünyada söz sahibi bir ülke haline geldiğini kaydeden Işıkhan, “Bu başarı, işçilerimizin alın teri ve işverenlerimizin girişimci ruhuyla birlikte elde edilmiştir. İşçilerimiz, Türkiye'nin yükselen gücünün lokomotifi olurken; işverenlerimiz, bu gücün yolunu açan ve istihdam sağlayan aktörlerdir. Birlikte, yan yana yürüyerek; üretim çarklarını döndürerek; ekonomimizin dinamiklerini güçlü tutarak bugünlere geldik. İşte bu nedenle, bu toplantılar sadece bir ücret belirleme meselesi değil, emeğin ve sermayenin birlikte güçlendiği bir dengeyi kurma çabasıdır” dedi.

“Alın teri kutsaldır, sermaye ise kalkınmanın motor gücüdür”

Bakan Işıkhan, alın terinin kutsal olduğuna, sermayenin ise kalkınmanın motor gücü olduğuna vurgu yaparak, “İşçinin emeğiyle, işverenin yatırım gücünü aynı potada birleştiren bir düzen, Türkiye'nin, kalkınma sürecinin de en güçlü hareket noktası olacaktır. Geleneksel anlayışta; işçinin alın teri ile sermayenin bir mücadele ve çatışma içinde olduğu varsayılır. Ancak bu varsayım, hem günümüz dünyasının gerçeklerini hem ülkemizin kalkınma ideallerini hem de kadim medeniyetimizin emeğe bakışını yansıtmaktan uzaktır” ifadelerini kullandı.

“Emeğin değer gördüğü bir sistemi inşa etmeyi hedefliyoruz”

Bakan Işıkhan, alın teri ile sermayeyi karşı karşıya getiren çatışmacı anlayışı reddettiklerini kaydederek, şunları aktardı:

“Emeğin değer gördüğü, alın teriyle sermayenin birbirini tamamladığı bir sistemi inşa etmeyi hedefliyoruz. Çünkü Türkiye'nin büyük kalkınma hamlesini, ancak ve ancak işçi ve işverenin el ele verdiği, aynı hedef doğrultusunda yürüdüğü bir düzenle gerçekleştirebiliriz. Cumhurbaşkanımız, Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın çizdiği; Türkiye Yüzyılı vizyonu, aynı zamanda sosyal adaletin, dayanışmanın ve birlikte büyüme iradesinin güçlü bir şekilde ortaya konduğu bir idealdir. Bizler de bu vizyonda, salt ekonomik büyümeyi hedefleyen kuru stratejilerle değil; insanı, emeği, alın terini ve dayanışmayı merkeze alan bir anlayışla hareket ediyoruz. Bu anlayışımızın temelinde de milletimizin asırlardır sahip olduğu kadim değerler vardır. Bu amaçla; Cumhurbaşkanımızın öncülüğünde gelişen yerli ve milli uyanışı; her alana entegre etmek için gayret ediyoruz.”

Çalışma hayatında; bireyi toplumdan koparmadan, dayanışma içinde büyümeyi hedefleyen; kendi kültürel kodlarından beslenen, yerli ve milli bir çalışma yaşamı modelini hayata geçirmeye gayret ettiklerine değinen Işıkhan, “Bu modelle; çalışma hayatında bireysel çıkarları değil, toplumsal faydayı esas alan; kısa vadeli politikalardan ziyade, çalışanlarımızın refahını artıran, bunu kalıcı hale getiren ve devamında toplumsal faydayı gözeten yaklaşımları benimsemek durumundayız. Bu modelimiz inşallah, ekonomik büyümenin toplumsal dayanışmayla nasıl birleşebileceğini, toplumsal refahı öncelemenin, kalkınmamız için nasıl bir ön şart olduğunu tüm dünyaya gösterecektir” dedi.

“En büyük yanılgılardan biri”

Bakan Işıkhan, insanın, her türlü yapının öznesi ve temeli olduğuna vurgu yaparak, şunları aktardı:

“İşletmelerin de temelinde insan vardır; işçilerimiz ve çalışanlarımız vardır. İnsana, yani çalışana yatırım yaptığımız takdirde geleceği inşa edebiliriz. Çalışanın, işçinin mutlu olduğu, geliştiği ve güçlendiği bir ortam, işletmelerin de güçlenmesine katkı getirecektir. Bu süreç, sadece işletmeleri değil; aynı zamanda ekonomimizi, toplumumuzu ve devletimizi de güçlendirecek bir zincirleme etki yaratır. Şöyle ki; bir işletme, güçlü bir çalışan grubuyla büyür. Bir toplum, işsizlik sorununun yerini, istihdam fırsatlarına bıraktığında kalkınır. Bir devlet, vatandaşının emeğine saygı duyduğu ve bu emeği koruduğu zaman güçlenir. Birçok iktisadi teori, işletmeleri büyütmek adına genellikle, işçileri birer maliyet unsuru olarak görür. Bu teorilere göre; devletin, çoğu zaman piyasa süreçlerine müdahale etmek yerine, sermaye birikimini kolaylaştıran bir düzenleyici olarak hareket etmesini öngörür. Biz, bu öngörüyü tamamen reddediyoruz. Piyasanın, toplumdan bağımsız bir yapıya dönüşmesi en büyük yanılgılardan biridir. Bu nedenle devletin rolü yalnızca bir düzenleyici olmaktan çıkmalı; işçi/işveren tüm vatandaşlarının emeğini, haklarını ve refahını koruyan bir mekanizma haline gelmelidir.”

“Çalışanlar bu sürecin öznesidir”

Çalışanları sadece üretim sürecinin bir parçası olarak görmediklerini, bu sürecin sahibi, öznesi ve dinamosu olarak gördüklerini söyleyen Işıkhan, “Türkiye Yüzyılı vizyonunda, her vatandaşımızın emeği değerlidir ve bu emek, Türkiye'nin kalkınma hikâyesinin asli unsurudur.

Çalışanların emeğine saygı göstermenin ön şartı; insana yakışır işlerin, adil çalışmanın ve adil ücret politikasının geliştirilmesine bağlıdır. İşverenlerin en önemli sorumluluğu; emeğin karşılığını adil bir şekilde vermektir. Yani bir çalışan, ortaya koyduğu çaba ve kattığı değer ölçüsünde karşılık almalıdır. Adil ücret ile çalışanların motivasyonu artarken aynı zamanda yükselen verimlilik ve üretkenlik sayesinde; işletmenin, sektörün ve nihayetinde ülkemizin kazancı artar. Bizler, ‘İnsanı yaşat ki devlet yaşasın' ilkesini yalnızca bir vecize olarak değil, her kararımızın temel prensibi olarak kabul etmiş bir milletiz. Bu ilke; emeğe saygıyı, çalışana hakkını zamanında ve adaletle teslim etmeyi gerektirir. Hükümet olarak; Ülkemizin istihdam politikasını sadece sayısal başarılarla değil, niteliksel kazanımlarla da güçlendirme iradesi ortaya koyuyoruz” ifadelerini kullandı.

Bakan Işıkhan, Asgari Ücret Tespit Komisyonunun toplantıları sonunda belirlenecek olan, 2025 yılı asgari ücretinin, şimdiden hayırlar getirmesini temenni ederek, “Bu sürece katkı sunacak tüm komisyon üyelerine tekrar teşekkür ediyorum. Çalışanlarımızın refahını artıran, işverenlerimizin rekabet gücünü koruyan ve ülkemizin ekonomik istikrarını ve sosyal kalkınmasını güçlendiren süreci hep birlikte yürüteceğimize inanıyorum” diye konuştu.

“Asgari ücretle geçinmenin imkânsız hale geldiğini görüyoruz”

Toplantıda işveren heyetinin başkanlığını TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, işçi heyetinin başkanlığını ise TÜRK-İŞ Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar yaptı. Asgari ücretin toplumu getirdiği yaşam şartlarına dikkat çeken Ağar, işçinin dikkate alarak hesap yapmanın önemine vurgu yaparak şunları söyledi:

“TÜRK-İŞ, bu komisyonda asgari ücretin belirlenmesi sürecinde, işçi tarafı olarak işçilerin taleplerini ve yaşadıkları zorlukları dile getirmenin sorumluluğunu taşımaktadır. Bu sorumluluk tarihi bir sorumluluktur. Çünkü asgari ücret, milyonlarca işçinin ve ailesinin yaşam şartlarını doğrudan etkileyen, bu nedenle son derece önemli olan temel geçim kaynağıdır. Madem işçi tarafı olarak bu masada müzakere yapmak için bulunuyoruz ve milyonlarca insanın adına konuşacağız, o zaman çok dikkatli ve adil olmak gerekir. Adil olmak içinde hesabı iyi yapmak gerekir. Geçmiş yıllarda birçok kez emekçiyle, işçiyle uzlaşı sağlanmadan belirlenen asgari ücretin, toplumu getirdiği yaşam şartları ortadadır.

Bu nedenle, sayın komisyona bu yıl gerçekçi ve sürdürülebilir bir asgari ücret belirlenmesi için, işçinin sesini duyarak, dikkate alarak hesap yapmanın önemini vurgulamak istiyorum.

Birçoğumuz her sabah daha gün ağarmadan erkenden evimizden ayrılıp işimize gidiyoruz. Alın terimizle yaşam mücadelesi veriyoruz. Hepimizin temel amacı, ailelerimize daha iyi bir yaşam sağlamak, çocuklarımızın eğitim ve sağlık ihtiyaçlarını karşılamak ve onlara güvenli bir gelecek sunmaktır. Ancak, bugünkü yaşam şartlarına baktığımızda, mevcut asgari ücretle geçinmenin ne kadar zor olduğunu, hatta imkânsız hale geldiğini görüyoruz. Öncelikle, yaşam maliyetleri sürekli artmaktadır. Gıda, barınma, ulaşım, sağlık ve eğitim gibi temel ihtiyaçlarımızın maliyeti son yıllarda ciddi şekilde yükselmiştir. Maaşlarımız, bu artışları karşılayacak düzeyde değilken, her geçen gün geçim sıkıntılarımız daha da derinleşmektedir. Enflasyon oranları bir yana, temel ihtiyaçlarımızı karşılamak bile güçleşmiştir. Ne enflasyon oranlarının, ne mevcut geçim koşullarının sorumlusu işçi değildir.

Bu hesapta işçi canını dişine takıp emeğini ortaya koyandır. Ülkemizin ekonomik durumu ve büyüme oranları göz önünde bulundurulmalıdır. Biz işçiler, ülkemizin ekonomik büyümesine doğrudan katkıda bulunuyoruz. Üretimdeki ve verimlilikteki artış, bizlerin özverili çalışmalarının sonucudur.

Ülkedeki ekonomik büyümenin adil paylaşılması, emeğimizin hak ettiği değeri bulması için; asgari ücretin alım gücünün insana yakışır bir yaşamı karşılaması gerekmektedir. Halen ele geçen net asgari ücret günlük 667 TL'dir. Önemli olan, asgari ücrete hangi oranda zam yapılacağı değildir. 2025 yılında geçerli olacak asgari ücretin satın alma gücü ne olacaktır.

Asgari ücretin alım gücünde son 20 yılda artış olduğu söylenmektedir. Ama geldiğimiz noktada bir günlük asgari ücretle bir kilo et bile almak mümkün değildir. Başta gıda fiyatları ve kira olmak üzere birçok temel mal ve hizmetin fiyatındaki artış devam etmektedir. Milyonlarca ücretli çalışan, yetersiz ücret nedeniyle borç içindedir.”

Toplantıda 2. Asgari Ücret Tespit Komisyonu Toplantısının 16 Aralık 2024 Pazartesi günü saat 14.00'te Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda yapılması kararlaştırıldı.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre; Bartın'daki binlerce kişi dahil olmak üzere Türkiye'de yaklaşık 7 milyon kişi asgari ücretle çalışıyor.