3 yıldır başarısını koruyor

Nurdan Eroğlu

Bartın Halk Sağlığı Müdürlüğü, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (THSK)  tarafından ülke genelinde düzenlenen Kanser Tarama Ödüllerinde meme kanseri taramalarında 2016 yılının Türkiye ikincisi oldu. THSK Başkanı İrfan Şencan, Bartın Halk Sağlığı Müdürlüğünü meme kanseri taramalarında gösterdiği başarıdan dolayı tebrik etti.

Bartın Halk Sağlığı Müdürlüğü, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (THSK)  tarafından ülke genelinde düzenlenen Kanser Tarama Ödüllerinde meme kanseri taramalarında 2016 yılının Türkiye ikincisi oldu. THSK Başkanı İrfan Şencan, Bartın Halk Sağlığı Müdürlüğünü meme kanseri taramalarında gösterdiği başarıdan dolayı tebrik etti. Şencan Müdürlüğe gönderdiği tebrikte “Toplum tabanlı meme kanseri taramalarında göstermiş olduğunuz başarılı çalışmalardan dolayı tebrik eder devamını dilerim dedim. Bartın Sağlık İl Müdürü ve Halk Sağlığı Müdür Vekili Dr. Dursun Koç ise meme kanserinin erken dönemlerde tespit edilebilen bir kanser türü olduğunu ifade ederek bu dönemdeki tespit durumunda meme kanserinin iyileşme şansınız yüzde 98 olduğunu söyledi.

“ÖNEMLİ BİR HALK SAĞLIĞI PROBLEMİ”

Kanserin dünyada ve ülkemizde ölüm sıralamasında kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci sırada gelen önemli bir halk sağlığı problemi olduğunu kaydeden Koç, kanserle ilgili şunları söyledi:

“Kanser, dünyada ve ülkemizde ölüm sıralamasında kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci sırada gelen önemli bir halk sağlığı problemidir. Dünya genelinde giderek artan bir sağlık problemi olan kanser, toplumlarda önemli bir sosyoekonomik yüke, bireylerde de maddi ve manevi kayıp ve zorluklara yol açmaktadır. Kanserin önemli bir kısmının önlenebilir olması, tedavi ve teşhis olanaklarının giderek artması ve yapılacak taramalar ile erken teşhis imkanlarının olması kanserle mücadele için yapılan çalışmaları daha da önemli kılmaktadır.

2014 VE 2015’TE TÜRKİYE BİRİNCİSİYDİ

Bu amaçla ilimizde 2009 yılından itibaren KETEM ve Aile Sağlığı Merkezlerinde 30-65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir  serviks (rahimağzı) kanseri taraması, 40-69 yaş arasındaki kadınlara 2 yılda bir mamografi çekilerek meme kanseri taraması ve 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkeklere de  2 yılda bir Gaitada Gizli Kan (GGK) testi yada 5 yılda bir kolonoskopi çekilerek kolorektal( kalınbağırsak) kanseri taraması yapılmaktadır. Bartın ili 2014 yılında meme kanseri taramasında ve 2015 yılında ise meme ve serviks kanseri taramalarında Türkiye birincisi olmuş idi. Aynı başarıyı 2016 yılında da tekrarlayan Bartın meme kanseri taramalarında Türkiye ikincisi olarak istikrarlı çalışmalarına ve başarısına devam ederek Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından belgelendirilerek ödüllendirilmiştir.

KOÇ’TAN PERSONELE TEŞEKKÜR

Bu başarımızda emeği geçen Halk Sağlığı Müdürlüğü yöneticilerine, Kanser Birimi, KETEM Birimi çalışanlarına, Aile Sağlığı Merkezlerinde çalışan tüm personellerimize ve taramaya katılan tüm halkımıza teşekkür ediyoruz. Kanserle mücadelede erken teşhisin önemini bir kez daha hatırlatarak hedef kitlemizdeki tüm halkımızı kanser taramalarını yaptırarak kendi sağlığının sorumluluğunu almaları ve çevresindeki insanlara örnek olmaları için KETEM ve Aile Sağlığı Merkezlerimize bekliyoruz.”

MEME KANSERİNİN BELİRTİLERİ NE?

Dursun Koç meme kanseriyle ilgili olarak ise şu açıklamalarda bulundu:

“Meme kanseri, memedeki süt bezleri ve süt kanallarını oluşturan hücrelerin normal olmayan biçimde, kontrol dışı olarak çoğalması ve vücudun başka bölümlerine de yayılarak çoğalmayı sürdürmesidir. Kanser hücreleri meme dokusu dışına çıktığında, öncelikle koltuk altındaki lenf bezlerini tutmaktadır. Kanser hücrelerinin lenf bezlerine ulaşması, vücudun diğer bölgelerine yayılabileceğini gösterir. Meme kanserinin belirtileri; memede ele kitle gelmesi, memeden kendiliğinden akıntı gelmesi (bulanık ya da kanlı), meme başında çekilme, meme derisi üzerinde çekilme, memede anormal ve tek taraflı büyüme, ödem, kızarıklık, meme derisinin portakal kabuğu görünümünde olması ve memede daha önce olmayan gözle fark edilebilen herhangi bir değişikliğin olması  sıralanabilir.

ERKEN TANI ÖNEMLİ

Meme kanseri ile mücadelede en önemli nokta   erken tanıdır. Erken tanı için üç temel yöntem uygulanabilir. Bunlar 20 yaşından itibaren her ay kendi kendine meme muayenesi, doktor yada sağlık personeli tarafından yılda bir yapılan klinik meme muayenesi ve 40 yaş ile 69 yaş arasında 2 yılda bir yapılan mamografi (meme grafisi ) olarak sayılabilir. Kadınların 20 yaşından sonraki dönemde, her ay memelerini kendi kendilerine muayene etmeleri gereklidir. Meme dokusu içerisinde herhangi bir şüpheli kitle ele geldiğinde, vakit geçirmeden doktora başvurulmalıdır.

RİSKİ HANGİ FAKTÖRLER AZALTIYOR?

Dengeli ve düzenli beslenme, aşırı kilodan korunma, alkol ve sigara alışkanlığı varsa bırakma, 30 yaşından önce doğum yapma ve bebeğini emzirme, stresi kontrol etme, spor yapma ve düzenli olarak doktor muayenesinden geçip gerekli tetkikleri yaptırmakla meme kanseri riski azaltılabilir. İlimizde, Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi’nde (KETEM)’de ve Aile Sağlığı Merkezlerimizde Mobil Kanser Tarama Aracıyla erken teşhis amacıyla halkımıza ücretsiz olarak meme kanseri taraması yapılmaktadır. Ayrıca Aile Sağlığı Merkezlerimizde 50-70 yaş arası kadın ve erkeklere kalınbarsak (kolorektal) kanseri, 30-65 yaş arası kadınlara ise rahimağzı (serviks) kanseri taramaları yapılmaktadır.

RAHİM AĞZI KANSERİNE DİKKAT!

Kadınların korkulu rüyası olan bir diğer kanser çeşidi rahim ağzı kanseriyle ilgili de bilgiler veren Koç, bu kanser türüyle ilgili olarak şu açıklamalarda bulundu:

“Rahim ağzı rahmin doğum sırasında genişleyerek bebeğin çıkmasını sağlayan kısımdır. Rahim ağzı kanseri ise bu bölgede bulunan hücrelerin kanserleşmesidir. Rahim ağzı kanseri ancak HPV veya Pap Semear Testi yapılarak erken tanısı konulabilir ve erken tedavi edilebilir.

RAHİM AĞZI KANSERİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Vajinal kanama, beklenmeyen anormal vajinal akıntı, pelvik ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı veya lekelenme belirtileridir.  Rahim ağzı kanseri ve displazinin (kanser öncesi değişikliklerin) sıklıkla hiçbir belirtisi yoktur. Belirtiler çıktığında ise kanser hücreleri genellikle zaten yayılmıştır.  Rahim ağzı kanserinin belirtisi olduğunda ilk bulgular kanama, lekelenme veya sulu akıntıdır. Kanama adetiniz  sırasında artabilir. Cinsel ilişki sonrasında da olabilir. Çoğu zaman bu belirtiler kanser dışı problemler nedeniyle oluşurlar. Ancak bu belirtilerden herhangi birisi sizde varsa doktorunuzu görmelisiniz.

HPV TESTİYLE 15 YIL ERKAN TANI

Rahim ağzı kanserinin teşhisini sağlayan HPV testi ise jeolojik muayene esnasında rahim ağzından numune alınarak yapılan ağrısız ve basit bir işlemdir.  HPV testi yaptırmaya gelirken adet olmamalısınız. Testten en az 2 gün önce hazne yıkanmamış ya da hazneye ilaç, krem, jel gibi herhangi bir madde uygulanmamış olmalı. Testten önceki 2 gün boyunca cinsel ilişkide bulunmamış olmalısınız. HPV testi ile rahim ağzı kanseri 10-15 yıl öncesinden yakalanabilmektedir. 5 yılda bir yaptırılan HPV testi rahim ağzı kanserinden korunmak için en iyi yöntemdir.

“SİGARAYI BIRAKIN, KENDİNİZİ YENİLEYİN”

Kanserin en önemli risk faktörlerinden olan sigara konusunda da vatandaşları uyaran Dursun Koç, “Sigarayı bırakın, kendinizi yenileyin” dedi. Koç, sigarayı bırakma konusunda ise şu tavsiyelerde bulundu:

“Sigarayı bırakmak zor olabilir. Ancak şimdiye kadar pek çok kişi sigarayı bırakmayı başarmıştır. Sigarayı bırakanların sayısı her gün giderek artmaktadır. Sigarayı bıraktığınızda kalp hastalıkları, felç, kanser, amfisem veya bronşit gibi akciğer hastalıklarına yakalanma ve sağlıksız bebek sahibi olmak riski azalacaktır. Daha uzun ve sağlıklı bir yaşam için kişinin şansı artacaktır. Sigara almak için harcanan paradan tasarruf edilecektir. Kişinin etrafındakiler rahatsız olmayacaktır.

SİGARAYI HATIRLATACAK HER ŞEYİ ATIN!

Sigarayı bırakmadan önce önünüzdeki 2 ile 4 hafta arasındaki bir günü bırakma günü olarak seçin. Bu sizin hayatınızın en önemli günüdür. Daha sağlıklı olmaya karar verdiğiniz için kendinizi kutlayın. Şu tarihte sigarayı bırakacağım diye tarih yazın. Bırakmadan önce ailenize ve arkadaşlarınıza bu kararınızı anlatın. Onlardan destek ve anlayış isteyin. Bırakma nedeninizi bir kağıda yazın. Bir kopyasını her gün görebileceğiniz bir yere örneğin buzdolabının üzerine asın. Evinizdeki çalışma odanızdaki bütün sigaralarınızı çakmaklarınızı kül tablalarınızı ve size sigarı hatırlatacak her şeyi atın. Kesinlike sigara satın almayın.

BİR ŞEYİ TERK ETMEK OLARAK DÜŞÜNMEYİN!

Sigaradan uzak durmak için bir plan yapın. Puro ve pipo gibi diğer tütün ürünlerinden de uzak durun. İlk olarak size sigara içme isteği veren yerlerden uzak durun. Bunun yerine zamanınızı kütühane, sinema ve mağaza gibi sigara içilmeyen yerlerde geçirmeyi planlayın. Daha önce sigarı bırakmayı denediğiniz zamanları gözden geçirin. Neyin işe yaradığını ve neyin yaramadığını düşünün. Kendinizi ödüllendirin. Sigarı bırakmak zor bir iş olabilir. Sigarı bırakmayı bir şeyi terk etmek olarak algılamayın. Öncelikle daha sağlıklı olmak için bir adım olarak düşünün. Harcamadığınız parayla kendiniz, aileniz ve özellikle çocuklarınız için özel bir şeyler alın. Evinizdekileri özellikle çocuklarınızı size bırakma konusunda yardımcı olmaya teşvik ettin.

ZORLUKLARLA BAŞA ÇIKIN!

Sigara içmenin yerine geçebilecek ve daha sağlıklı olan işleri yapmayı deneyin. Ellerinizi meşgul etmek için resim çizin, yazı yazın,  gazete okuyun, örgü örün, bulmaca çözün, en önemlisi spora başlayın. İmkanınız varsa her gün yoksa haftada en az 3 gün 5 kilometre orta tempoda yürümeyi deneyin. Sinirlendiğinizde, kızdığınızda, streslendiğinizde, üzgün olduğunuzda rahatlayın derin bir nefes alın yürüyün. Size yakın dertleşebileceğiniz birisiyle konuşun, dışarıda dolaşın, hareket edin, müzik dinleyin. Sabah kalktığınızda dişlerinizi fırçalayın kahvaltıdan hemen sonra tekrar dişlerinizi fırçalayın. Yemeklerden sonra dişinizi fırçalayın, bir arkadaşınızı arayın veya bir bardak çay için.  Partiye veya bir restaurantta gittiğinizde alkol veya yağlı yiyecekler söylemeyin. Bir süre böyle bir ortama gitmemenizde fayda var. Sakız çiğneyin, bolca su için akşam yemeklerinden sonra kahve yerine meyveli ve bitkisel kokulu çay için.

“ARA SIRA SİGARA İÇME İSTEĞİNE KARŞI DİKKATLİ OLUN”

Stres ve şiddetli sigara içme isteğiyle nasıl başa çıkacağınızı öğrenin. Sigara içmeyi istemenize sebep olabilecek şeylere karşı dikkatli olun. Sigarayı bırakmak için en yakın sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz.  Ara sıra sigara içme isteğine karşı dikkatli olun. Sigaradaki nikotin eroin ve kokain gibi bağımlılık yapıcıdır. Sigarayı bıraktıktan sonra ilk birkaç hafta zor zamanlardır. Vücudunuzda nikotin eksikliği ortaya çıkar. Konsantre olun. Az bir müddet sonra sigara içmiyor olacaksınız. Tekrar sigara içmeye başlarsanız bile vazgeçmeyin. Kaçamaklar öğrenmek için şanstır vazgeçmek için değil. Bu sigarayı bırakmak için bir alıştırmadır. Denemeye devam edin.

“OLMAK İSTEDİĞİNİZ KİŞİ OLUN!”

Başarınızı kutlayın. Her hafta, ay ve yıl için başarınız için bir takvim ve tablo oluşturun. Arada bir bıraktığınız için mutlu olduğunuzu anlatan yeni sebepler yazın. Sigara için harcamadığınız parayı biriktirerek hep almak istediğiniz ancak alamadığınız bir şeyi alın.”