2 yönetmelik birden 1 Ocak'ta yürürlükte

Çevre ve Şehircilik İl Müdürü Ali Özcan, 1 Ocak 2018'de yürürlüğe girecek olan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ve yine aynı tarihte sona erecek olan egzoz gazı emisyon pulu ve ruhsatı kullanımı ile egzoz gazı emisyon ölçümleriyle ilgili açıklamada bulundu. ilk olarak Ocak 2019'dan itibaren plastik alışveriş poşetlerinin satış noktalarında kullanıcılara ücret karşılığı verilmesini sağlayacak olan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğiyle ilgili açıklamada bulunan Özcan, yönetmelikteki değişiklikleri anlattı. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle eski yönetmeliğin yürürlükten kalkacağını kaydeden Özcan,      “ Bakanlığımızca hazırlanan, 1 Ocak 2019'dan itibaren plastik alışveriş poşetlerinin satış noktalarında kullanıcılara ücret karşılığı verilmesine yönelik düzenlemenin yer aldığı, ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması çalışmalarının verim ve etkinliğinin artırılmasını sağlamak için hazırlanan "Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği" 27 Aralık 2017 tarihli ve 30283 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmeliğin, 1 Ocak 2018'de yürürlüğe girmesiyle 24 Ağustos 2011 tarihli "Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği" yürürlükten kalkacak” dedi.

Ambalajlarla ilgili tüm esaslar belirlendi

Yönetmelikle ambalajların üretiminde atıkların oluşumunun önlenmesine kadar bir çok esasın belirlendiğini kaydeden Ali Özcan şöyle devam etti:

“Yönetmelikte çevresel açıdan belirli ölçütlere, temel şart ve özelliklere sahip ambalajların üretimi, ambalaj atıklarının oluşumunun önlenmesi, önlenemeyen ambalaj atıklarının yeniden kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım yöntemleri kullanılarak bertaraf edilecek miktarının azaltılması, bu atıkların çevreye zarar verecek şekilde doğrudan ve dolaylı olarak alıcı ortama verilmesinin önlenmesi, belirli bir yönetim sistemi içinde, kaynağında ayrı biriktirilmesi, toplanması, taşınması, ayrılmasına ve geri dönüşümüne ilişkin teknik ve idari standartların oluşturulmasına yönelik prensip, politika ve programlar ile hukuki, idari ve teknik esaslar belirlendi.

Plastik torba kullanımı azaltılacak

Yönetmelikte, tüm dünyada üzerinde hassasiyetle durulan plastik alışveriş poşetlerinin kullanımı sonucu oluşan görsel ve çevresel kirliliğinin önlenmesi ve gereksiz plastik poşet kullanımının önüne geçilmesi amacıyla 1 Ocak 2019'dan itibaren plastik poşetlerin satış noktalarında kullanıcılara ücreti karşılığı verilmesine yönelik düzenleme yapıldı. Düzenlemeyle, ülke genelinde 31 Aralık 2019'a kadar kişi başı yıllık plastik torba kullanım adedinin 90'ı, 31 Aralık 2025'e kadar ise 40'ı aşmayacak şekilde azaltılması esas alındı.

Çok hafif plastik torbalar uygulamadan muaf

Bu kapsamda plastik torbalar, 1 Ocak 2019'dan itibaren mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dahil olmak üzere satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücretsiz verilmeyecek, ücretsiz temin edilmesine imkan verecek herhangi bir promosyona veya kampanyaya da dahil edilemeyecek. Sadece çok hafif plastik torbalar bu uygulamadan muaf tutulacak. Bu kapsamda plastik torbalara uygulanacak taban ücret, her yıl piyasa koşulları ve ilgili sektör temsilcilerinden oluşan Ambalaj Komisyonunun önerisi dikkate alınarak Bakanlığımız tarafından belirlenecek ve takip eden yıl boyunca geçerliliğini koruyacak. Bu plastik torbalar için Bakanlıkça belirlenen fiyat tarifesinin altında ücret uygulanamayacak.

Lisanslı atık tesislerinin kriterleri de geliştirildi

Yeni yönetmelikle lisanslı atık tesislerinin kriterleri de geliştirildi. Hizmet edilecek nüfus doğrultusunda üç farklı tip toplama ayırma tesisi belirlendi. Buna göre, "1.Tip" tesisler 400 bin ve üzeri nüfusa hizmet verecek, alanı en az 3 bin metrekare ve günlük en az 2 bin metreküp ayırma kapasitesine sahip olacak. "2. Tip" tesisler ise 100 bin-400 bin arası nüfusa hizmet verecek, en az 2 bin metrekare alanda, günlük 600-2 bin metreküp arasında ayırma kapasitesi olacak. "3. Tip" tesisler ise 100 bine kadar olan nüfusa hizmet verecek. Tesisin, toplam alanının en az bin metrekare olması ve günde 100-600 metreküp arasında ayırma kapasitesine sahip olması gerekecek. Yönetmelikte doğal kaynak/hammadde korunumu ve geri dönüşümün yaygınlaşması amacıyla ambalaj üreticilerine ambalaj atığı malzeme kullanım şartı getirildi. Bu kapsamda geri dönüştürülmüş madde ve malzemelerin kullanımına ilişkin mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla plastik, kağıt-karton, cam ve metal ambalaj üreticileri, yurt içinde piyasaya arz edilecek ambalajlara ilişkin üretim proseslerine konu girdilerini, 2018 itibarıyla cam için yüzde 12, plastik için yüzde 4, kağıt karton için yüzde 25 ve metal için yüzde 10 olmak üzere kademeli olarak artacak şekilde ambalaj atığından sağlayacak

Geri kazanım yükümlülüğünde de düzenleme

Yönetmelikle, evsel kaynaklı ambalaj atıklarının (cam, plastik, metal, kağıt-karton) etkin ve verimli bir şekilde toplanmasının sağlanmasına yönelik düzenleme de yapıldı. Bu kapsamda, toplama altyapısının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasını temin etmek ve evsel kaynaklı ambalaj atığının toplama miktarını artırmak amacıyla da yetkilendirilmiş kuruluşlara hedeflerinin yüzde 80'ini belediyelerin kaynakta ayrı toplama sistemi ile toplanan evsel ambalaj atıklarından sağlama zorunluluğu getirildi. Türkiye'de faaliyet gösteren işletmelerin sayısı göz önünde bulundurulduğunda, geri kazanım yükümlülüğünün yerine getirilmesi noktasında gerek izleme gerek yönetim faaliyetlerinin sadeleştirilmesine yönelik olarak da birtakım düzenlemeler yapıldı. Bu çerçevede, işletmelerin, geri dönüşüm oranlarının yüksek olduğu birçok ülkede de etkili bir şekilde kullanılan "depozito yöntemi"ni kullanmaları veya Bakanlığımızca yetki verilen kuruluşlara yükümlülüklerini devretmeleri gerektiği hususu hükme bağlandı.

Ambalaj Bilgi Sistemi…

Toplama sisteminin altyapısının güçlendirilmesi kapsamında yetkilendirilmiş kuruluşlara da "biriktirme ekipmanları, toplama araçları, eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları ile makine ve ekipman" desteğinin sağlanması için genel yönetim giderleri dışında kalan miktarının en az yüzde 25'ini belediyelere altyapı desteği sağlama yükümlülüğü getirildi. Yönetmelik kapsamında yapılması gerekli olan beyan, bildirim, belgelendirme ile belediyelerce hazırlanması öngörülen ambalaj atığı yönetim planlarının ise yönetmelik paydaşlarının kullanımına açılan çevrimiçi program olan "Ambalaj Bilgi Sistemi" üzerinden gönderilmesi gerektiği hükme de bağlandı. Böylece üretilen, piyasaya sürülen ambalaj miktarları ile toplanan ve geri kazanılan ambalaj miktarlarına ilişkin verilerin online olarak izlenmesi, detaylı olarak ülke genelinde raporlanması ve etkin denetimi sağlanacak.”

Egzoz gazı emisyon pulu ve ruhsatı kullanımı  1 Ocak’ta sona eriyor

Ali Özcan, yine 1 Ocak 2018’de sona erecek olan egzoz gazı emisyon pulu ve ruhsatı kullanımı ile egzoz gazı emisyon ölçümleriyle ilgili de açıklamada bulundu. taşıt sahiplerinin egzoz gazı emisyon kontrollerinin yaptırmalarının zorunluğu olduğunu belirten Özcan, bu konuyla ilgili de şu ifadelerde bulundu:

“Bakanlığımızca hazırlanan yönetmelik ile 1 Ocak 2018 itibarıyla egzoz gazı emisyon pulu ve ruhsatı kullanımı sona erecek, egzoz gazı emisyon ölçümlerinin takibi online sistem üzerinden yapılacak. Egzoz gazı emisyon ölçümleri motorlu taşıt kaynaklı hava kirliliğinin kontrolünde önemli rol oynuyor. Taşıtlar, periyodik bakımlarının yaptırılmaması, emisyon kontrol ekipmanlarının tahrip olması, uygunsuz yakıt kullanılmasına bağlı olarak insanları zehirleyen araçlara dönüşebiliyor. Bu nedenle taşıt sahiplerinin, araçlarının bakım ve onarımlarını yaptırarak, egzoz emisyonlarının standartlara uygunluğunu belgelemek için gerekli ölçümleri yaptırma zorunluluğu bulunuyor.

Egzoz Gazı Emisyon Ölçümü Takip Sistemi oluşturuldu

Bakanlığımız tarafından, trafikte seyreden motorlu taşıtlardan kaynaklanan egzoz gazlarının neden olduğu hava kirliliğinin etkilerinden canlıları ve çevreyi korumak, egzoz gazı kirleticilerinin azaltılmasını sağlamak, ölçümler yaparak kontrol etmek ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla Mart 2017'de yayınlanan, "Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği", 1 Ocak 2018 itibarıyla yürürlüğe girecek. Bu yönetmeliğe göre "Egzoz Gazı Emisyon Ölçümü Takip Sistemi" oluşturuldu. Takip sistemi ile Ocak 2018 itibarıyla gerçekleştirilen tüm egzoz emisyon ölçümleri elektronik ortamda yürütülecek, ölçüm yapılan taşıtlar fotoğraf kaydı ve tüm ölçüm bilgileri ile sisteme kaydedilerek, Bakanlığımız tarafından "online" takip edilecek.

Fazladan belge taşımak yok!

Ölçümler, Bakanlığımızın elektronik sistemine kaydedildiği için egzoz emisyon pulu ve ruhsatına da ihtiyaç duyulmayacak. Böylece vatandaşlarımız fazladan belge taşımak zorunda kalmayacak. Yönetmelikle 1 Ocak 2018'den itibaren egzoz emisyon ölçümü sonrası pul ve ruhsat düzenlenmeyeceği için taşıt sahiplerine ölçüm sonuçlarını içeren rapor verilecek ve bu tarihten itibaren ölçüm yaptıran vatandaşlar taşıtlarına ait egzoz emisyon geçerlilik süresini sadece e-devlet üzerinden sisteme girerek sorgulayabilecek. Daha önce egzoz emisyon ölçümü yaptırmış, geçerli pul ve ruhsatı bulunan taşıt sahipleri ise ellerinde bulunan ruhsatları geçerlilik süresi sonuna kadar muhafaza ederek, denetim sırasında görevlilere ibraz edebilecek. Bakanlığımız takip sistemi sayesinde ölçüm yapılmadan pul verilmesi, sonuçlara müdahale edilmesi, sahte emisyon pulu ve ruhsatı kullanılmasının da önüne geçilecek.”