HANGİ HAYVANLARDAN KURBAN OLMAZ
Tahsin ÖTGÜÇ
Kurban yapılacak hayvanlar evcil olup, koyun, keçi, manda, sığır ve deve olması gerekir. Bu saydıklarımızın dışında kalan, Ormanda yaşayan ve evcil olmayan hayvanlardan kurban olmaz. Mesela, deve kuşu, ceylan, geyik, vb. Aynı zamanda kurban olacak hayvanların cinslerine göre yaşları da önem arz etmektedir. Koyun, keçi, 1 yaşında. Sığır ve manda 2 yaşını, deve ise 5 yaşını ikmal etmiş olması gerekir. Yaşını doldurmamış hayvandan da kurmaz olmaz Bu hayvanlardan koyun ve keçi 1 kişi için, sığır, manda ve deve ise 1 ile 7 kişiye kadar hisseli olarak kurban olabilir.
Kurban kesmenin rüknü, kurbanlık hayvanının kanını akıtmaktır. Koyun, keçi, sığır ve manda cinsinden olan hayvanlar çenelerinin altından, devenin ise göğsü üzerinden kesilir. Kurbanlık hayvanlarında şu kusurların olmaması gerekir. Kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bazı azaları eksik, Mesela,1 ve 2 gözü kör, 1 veya 2 boynuzu kökünden kırık, dilinin yarısından fazlası kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökülmüş, kuyruğu ve memesi kesik hayvanlar kurban olmaz.
Ancak hayvanın doğuştan boynuzsuz, şaşı, topal ve deli, biraz hasta, bir kulağı delinmiş veya yırtılmış olmasında bir sakınca yoktur. Kurban edilecek mahalline gidemeyecek kadar hasta ve cılız olan hayvan da kurban olmaz. Sığır, manda ve deve cinsinden bir hayvanın bir kişi için kurban edilebileceği gibi, birden yediye kadar hisseli olarak kurban yapma imkânı vardır. Kurbanlık hayvanına hisseli olarak katılanların niyetlerinin ibadet olması gerekir. Şükür kurbanı, adak kurbanı, nesike kurbanı, sevabını ölmüş bir kimseye bağışlamak niyetiyle kurban bayramı günlerinde kesilen hayvanlar bu kapsamdadır.
Kurban kesmekle yükümlü olan kişi, bu vecibeyi yerine getirmekle mükelleftir. Bu hakka sahip olan bir Müslüman, ben bu sene kurban kesmeyeyim de eşim ve bir yakınım kessin diyemez. İbadet nöbetleşe yapılamaz. Bir ailede birden fazla kişi kurban kesme güç ve imkânına sahipse, her biri ayrı ayrı kurban kesmeleri üzerlerine vaciptir. (Hanefi mezhebi) Peygamberimiz (sav) efendimiz “ Hali vakti yerinde olup ta (kurban bayramı günlerinde) kurban kesmeyen meclisimize gelmesin” buyurmuştur. Riyazüssalihin. Bu hadisi şerifin mealinden kurban ibadetinin önemli bir görev olduğunu anlıyoruz.
Kurbanlık hayvan bayram günleri gelmeden kaybolursa, yenisini alıp kurban etmek gerekir. Kaybolan hayvan bulunursa kurban sahibi 2 hayvandan tercih ettiği birini keser. Kurbanlık hayvan herhangi bir şekilde telef olursa yenisini alıp kesmek gerekir. Alırken sağlıklı olduğu halde sonradan kurban olmasına mani bir kusur meydana gelirse yine yeniden kurbanlık alıp bu vecibeyi ifa etmek gerekir. Dini ölçüler içinde hali vakti yerinde olan Müslümanlar, kurban vecibelerini yerin getirmek üzere alacakları kurbanlık hayvanlarının kusurlardan uzak, yaşlarının belirlenmiş miktarlarda olmalarına dikkat etmeleri, önem arz etmektedir. Allah, sağlık ve huzurla kurban bayramı gülerine kavuşmayı, kurban vecibesini yerine getirmeyi, bu yönüyle Yüce Mevla’mıza şükran görevimizi ifa etmemizi nasip eylesin.
Tahsin ÖTGÜÇ –Emekli müftü
