MÜDÜRLÜKTEN 2. DÖNEM ŞAP AŞILAMASI KAMPANYASI

Mücadele start aldı

MÜDÜRLÜKTEN 2. DÖNEM ŞAP AŞILAMASI KAMPANYASI

Nurdan Eroğlu 

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca hazırlanan Bölgesel Risklerin Kademeli Azaltılmasına Dayalı Şap Hastalığının Kontrolü ve Eradikasyon Eylem Planı çerçevesinde Bartın'da 2. Dönem şap aşılaması kampanyası start aldı. İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü görevlileri bu kapsamda merkeze bağlı Kurtköy İlyaslar Mahallesinde bulunan Aziz Besicilik Süt Üretim Tesisinde aşılama çalışması gerçekleştirdi. İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Abdulsetter Bayram, Bartın'da geçen yıl 100 bini şap aşısı olmak üzere brusella, lsd, çiçek, koyun ve keçilere veba aşıları ile birlikte toplam 158 bin 880 büyükbaş ve küçükbaş hayvan aşılandığını söyledi. 
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca hazırlanan Bölgesel Risklerin Kademeli Azaltılmasına Dayalı Şap Hastalığının Kontrolü ve Eradikasyon Eylem Planı çerçevesinde Bartın'da 2. Dönem şap aşılaması kampanyası dün start aldı. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü görevlileri bu kapsamda merkeze bağlı Kurtköy İlyaslar Mahallesinde bulunan Aziz Besicilik Süt Üretim Tesisinde aşılama çalışması gerçekleştirdi. Çalışmaya İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Abdulsetter Bayram  başta olmak Koordinasyon ve Tarımsal Veriler Şube Müdürü Emine Sancar, Hayvan Sağlığı ve Yetiştiriciliği Şube Müdürü M. Engin Başbayrak, Azim Besicilik Çiğ Süt Üretim Tesisi İşletme Sahibi İbrahim Halil Yılmaz, Bartın İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Veterineri Bora Aykan, İşletme Veterineri Mustafa Kemal Yenal katıldı.        

ŞAP AŞILAMA KAMPANYASI 2020'YE KADAR BİTİRİLECEK
Aşılama öncesinde Bayram işletme sahibinden tesis ve çalışmalarla ilgili bilgi aldı. 500 büyükbaş hayvanın olduğu tesiste veterinerler şap aşısı uygulamasını gerçekleştirirken Abdulsetter Bayram Bartın'da geçen yıl ve yıl yürütülen sap aşısı kampanyasıyla ilgili bilgi de verdi. Türkiye'de şap hastalığının 2020 yılına kadar bitirilmesinin hedeflendiğini ifade eden Bayram şu açıklamalarda bulundu: 
BAKANLIK EYLEM PLANI HAZIRLADI
"Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca hazırlanan Bölgesel Risklerin Kademeli Azaltılmasına Dayalı Şap Hastalığının Kontrolü ve Eradikasyon (yokedim) Eylem Planı ile Türkiye'de şap hastalığının 2020 yılına kadar bitirilmesi hedefleniyor. Daha önce şap hastalığı yönünden arilik kazanmış olan Trakya Bölgesine ek olarak Anadolu'daki illerin tamamının da arîlik kazanması adına Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından, ülkede şap hastalığını yok ederek, "arilik statüsü" kazanmak için "Bölgesel Risklerin Kademeli Azaltılmasına Dayalı Şap Hastalığının Kontrolü ve Eradikasyon Eylem Planı" hazırlandı. 
HASTALIĞA KARŞI EN ÖNEMLİ 
MÜCADELE AŞILAMA 
Hazırlanan plan çerçevesinde halen şap hastalığından aşılı arî durumdaki Trakya'nın 2020 yılında "aşısız arî bölge", Anadolu'nun ise 2020 yılında "aşılı arî bölge", 2023 yılında "aşısız arî bölge" statüsüne kavuşturulması hedefleniyor. Şap hastalığı ile mücadelenin en önemli basamağını aşılama oluşturmaktadır. Bu amaçla ilimiz tüm belde, köy ve mahallelerinde bulunan 14 bin hayvancılık işletmemizde 50 bin büyükbaş hayvan il ve ilçe müdürlüklerimizde görevli 24 veteriner hekim ve yardımcı sağlık personelimizin üstün gayretiyle yılda iki kez bu hastalığa karşı aşılanmaktadır.
BARTIN'DA GEÇEN YIL 158 BİN 880 BÜYÜKBAŞ VE KÜÇÜKBAŞ 
HAYVAN AŞILANDI 
Geçen yıl  yani 2016 yılında  100 bini şap aşısı olmak üzere brusella, lsd, çiçek, koyun ve keçilere veba aşıları ile birlikte toplam 158 bin 880 büyükbaş ve küçükbaş hayvan aşılanmıştır. 2017 yılının ilk aşılama döneminde mevcut hayvan varlığının tamamı bu hastalığa karşı aşılandı, daha önce aşılanmamış ve bir yaşından küçük büyükbaş hayvanlara Ağustos ayına kadar rapel (tekrar) aşılan da yapıldı. Ağustos ayından itibaren ise 2. dönem aşılama kampanyası ile hayvanlarımızın tamamın ikinci kez aşılanarak salgın ve bulaşıcı hastalıklara karşı dirençli hale gelmesi sağlanacaktır. Bu yapılan çalışmalarla ilimizde ve ülkemiz de 2020 yılında aşılı arilik çalışmaları bitirilmiş olacak.
İŞTE HAYVAN HAREKETLERİNDE 
UYULMASI GEREKEN KURALLAR! 
Yayımlanan 2017/03 no'lu genelgede hayvan hareketlerinde yapılması gereken kurallar şöyle sıralanmıştır.
A-) Anadolu'da İller arasında yapılacak büyükbaş ve küçükbaş hayvan şevklerinde;
1 . Hayvanlarda sevk günü şap hastalığı          belirtisi bulunmayacaktır.
2.Hayvanların sevk yapılacağı çıkış ve varış işletmesi şap hastalığından dolayı karantina altına alınmış koruma ve gözetim bölgesinde olmamalıdır.
3.Sevk edilecek büyükbaş hayvanlarda, son bir yılda iki kez şap aşısı ile aşılanmış olmalı ve ikinci yapılan şap aşısı son 6 ay içerisinde yapılmış olmalıdır.
4.İlk defa aşılanmış sığır cinsi hayvanlar, rapel şap aşısı ile aşılama yapılması ve aşılanan hayvanlar rapel aşılamadan 21 gün sonra sevk edilecektir.
5.Sığır cinsi hayvanların son aşılama tarihinden sonra 21 gün geçmesi koşulunu sağlayan hayvanların şevklerine izin verilecek, aşısız büyükbaş hayvanların şevklerine izin verilmeyecektir.
B-) İl içi hayvan hareketlerinde; İşletmelere giren ve aşı geçmişi bilinmeyen büyükbaş  hayvanların mutlak suretle şap aşısı ile aşılanacak ve bağışıklık düzeyini artırmak üzere rapel aşılama yapılacaktır.
C-) Doğrudan Kesimhaneye yapılacak olan Küçükbaş ve Büyükbaş Hayvan Şevklerinde;
Hayvanlarda sevk günü şap hastalığı belirtisi bulunmayacaktır.
Kesimhanelere,    büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar şap aşısı şartı aranmadan sevk edilecektir. Hayvanların sevk yapılacağı çıkış işletmesi şap hastalığından dolayı karantina altına alınmış koruma ve gözetim bölgesinde olmamalıdır.
USUL DIŞI SEVK EDİLEN HAYVANLAR DOĞRUDAN KESİMHANEYE VERİLECEK
1 Ocak 2019 tarihinden itibaren Aşılı Ari ve Aşılı Ariliği hedeflenen bölgede bulunan 81 İl, Bakanlıkça şap hastalığı ile mücadele kapsamında korunmuş bölge kabul edildiğinden, Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar (II içerisinde nakillerde büyükbaş hayvanlarda hayvan pasaportu, küçükbaş hayvanlarda koyun ve keçi türü hayvanlara ait nakil belgesi, iller arasında ise hem büyük baş hem küçükbaş hayvanlar için veteriner sağlık raporu şartı aranır) dışında sevk edilen hayvanlar, tüm masrafları sahibine ait olmak üzere en             yakın kesimhanede doğrudan kesime sevk edilecektir." 
ŞAP HASTALIĞI NEDİR? 
Peki şap hastalığı nasıl bir hastalık? 
Evcil veya yabani tüm çift tırnaklı hayvanlarda görülebilen, kronik durumlarda zayıf ve yavru hayvanlarda ölüme sebebiyet veren, genellikle et, süt ve iş gücü kaybına sebep olan viral bir hastalıktır. Türkiye Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca ihbarı mecburi hastalıklar arasında yer almaktadır. Hastalığın mortalitesi düşük olmasına karşın yüksek morbiditeye sahiptir. Bu şu anlama gelir: Öldürücü olmamakla birlikte sürü içerisinde veya bölgede hızla yayılır. Her ne kadar zoonoz kabul edilse de insanlara bulaşma oldukça nadirdir. Hastalık Türkiye'de ilk olarak 1914 yılında istatistiki bilgi olarak kayıt altına alınmıştır. Yüksek sıcaklık, direkt güneş ışığı virüs için uygun olmayan şartlardır. Direk güneş ışığı virüsün tahrip olmasına sebep olur. Direk güneş ışığına maruz kalmadığı şartlarda 40 °C 12 saatte, 60-65 °C 30 dakikada, 85 °C ise hemen tahrip olur. (sütü kaynatmak, eti kaideye uygun şekilde pişirmek virüsü temizler) Virüs normal hava şartlarında yaşamını sürdürür, virüs bilinen birçok dezenfektana karşı dayanıklıdır. Hastalık etkeninin normal koşullarında yaşama standartları donmuş sperma (-270 °C) 30 gün, yapağıda 24 gün, deri ve kıllarda 28 gün, kuru ot ve dane- lerde 130 gün, ayakkabı ve lastik çizme 80-100 gün, toprakta 28 gün dondurulmuş taze ette 1 yıl süreyle hastalık yapma yeteneğini korur.
NASIL YAYILIR? 
Hastalığın yayılışı 2 farklı unsurla gerçekleşir: Hasta hayvanlarda bunların ağız salya akıntısı, idrar ve dışkıları, sütü ve mihraklarda oluşan vezikülerin patlaması ile olur. Taşıyıcı hayvan ve kaynaklar ise  fare, kuşlar, yaban domuzu, kanatlılar hastalığın yayılmasında rol oynar. Suni tohumlama, hastalıklı ortamda bulunan kaba yem, hayvan altlığı, su, hastalıklı ortamda kullanılan elbise, kıyafet ve malzemenin (sağım makinesi, kaşağı, zincir) dezenfekte edilmeden kullanılması ve hayvan nakilleri yayılır. Hastalıklı hayvan ürünlerinin gerekli işleme tabi tutulmadan piyasaya sürülmesi hastalığın salgın haline gelmesinde önemli rol oynar.
BELİRTİLERİ NELERDİR? 
Etken kuluçka dönemini bitirdikten sonra; yüksek ateş (40-41 °C), durgunluk, iştahsızlık, süt verimi kaybı, sürüden geri kalma. iç ağız            bölgesinde kızarıklık, yem yememe, ağızdan salya akması, ağız salya akması, dilin soyulması, dilin dışarı çıkması görülür. Tırnak arasında oluşan yaralar, kızarıklık, apse ve ilerleyen dönemlerde tırnak düşmesi görülebilir. Meme yangıları sebebiyle; hayvan buzağının emmesine dahi izin vermez. Ağrı çeker.  Sağımı reddeder. Süt verimi düşer. Buzağı, kuzu ve oğlaklar da hastalık belirtileri tam olarak görülmeden ani ölümlere rastlanabilir.  Hastalık insanlarda da lokal ve hafif etkili olarak görülebilir. Belirtisi ağız ve el bölgesinde su dolu kabarçık oluşumu şeklindedir. Çocuklarda daha etkilidir.
NASIL TEŞHİS VE TEDAVİ EDİLİR? 
Teşhiste ağız bölgesinde salya, köpüklü akıntı ve/veya tırnak arası bölgesinde oluşan erozyonlar ön teşhis için en belirli görüntüdür. Bu lezyonlar meme bölgesinde özellikle meme başlarında görülebilir ama bu teşhis için tam bir ayrım sağlamaz. Viral bir hastalıktır, birçok çeşidi olduğundan tam olarak tedavisi yoktur. Diğer hayvanlara sonradan bulaşmaması için sünger ile geçirilir, antibiyotik uygulanarak önü kesilir. Ağızdaki rahatsızlıkları gidermek için soda ve çamaşır suyu ile yıkanır. Böylece         hayvanın dili soyulur ve rahatlama görülür. 
KORUNMA TEDBİRLERİ NELERDİR? 
Şap hastalığı, Türkiye Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının salgın hastalıklarla mücadele programında yer alan bir hastalıktır. Bu yüzden yurt genelinde 6 ayda bir aşılama programı gerçekleştirilir. Mümkün olduğunda dezenfekte olmadan ahırlara girilmemelidir. Ahırların duvarları, tabanı, yemliği kolay dezenfekte edilebilecek malzemeden inşa edilmeli ve dezenfeksiyonu düzenli bir şekilde yapılmalıdır. Hayvanların devamlı bağlı kaldığı ahırların yanında yeni alınan hayvanların bağlanacağı ayrı bir bölüm inşa edilmelidir. Bakıcıların ahıra girerken özel elbise ve çizme giymeleri sağlanmalı ve başkalarının ahıra girmelerine izin ve- rilmemelidir. Bakıcıların veya hayvanların ahıra giriş-çıkışta üzerine basacakları dezenfektanlı paspasların kapı önlerinde bulunması gerekmektedir. Sağımlardan önce ellerin, memelerin ve sağım ekipmanlarının her seferinde dezenfeksiyonuna titizlikle dikkat edilmelidir. Hayvanlar sistemli olarak şap hastalığına karşı koruyucu olarak aşılatılmalıdır. Bölgeye yeni getirilen hayvanların hastalığı taşıyıp taşımadığı takip edilmelidir. Aşısız hayvanlar ahıra sokulmamalıdır. Hastalıktan şüpheli hayvanlar hemen ayrı bir ahıra alınmalıdır. Hasta hayvanla ilgilenen bakıcı diğer ahırlara girmemeli,  giydiği elbise ve çizmeler o ahırda kalmalıdır. Hasta hayvanın bulunduğu ahırdan çıkarılan artık yem ve altlıklar derhal yakılmalıdır. İhbari mecburi bir hastalıktır. Görülmesi durumunda Tarım bakanlığı teşkilatına haber verilmesi gereklidir.