Başbakan 3 Mart'ta Bartın'da

Nurdan Eroğlu

Siyasi partilerin liderleri ülke genelinde anayasa değişikliği referandumu çalışmalarına başladı. Bartın’a bu kapsamda ilk gelen lider Başbakan Binali Yıldırım olacak. Başbakan Yıldırım 3 Mart Cuma günü Bartın’da olacak ve anayasa değişikliğine ‘evet’ oyu istemek için Cumhuriyet Meydanı’nda halka seslenecek. 16 Nisan’da yapılacak referandumun öncesinde CHP Genel Başkanı Keman Kılıçdaoğlu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin ise Bartın’a gelip gelmeyeceği şimdiden merak konusu. 

AK Parti Bartın Milletvekili Yılmaz Tunç, Başbakan Binali Yıldırım’ın 3 Mart Cuma günü Bartın’a geleceğini ve Cumhuriyet meydanında halka hitap edeceğini açıkladı.16 Nisan referandum kampanyasına 25 Şubat Cumartesi günü Ankara Arena’da halkoylaması tanıtım toplantısı ile start verdiklerini ve kampanyanın slogan ve şarkılarını kamuoyu ile paylaştıklarını belirten Tunç, “Bu toplantıda Sayın Başbakanımız Binali Yıldırım halkoylamasına sunulacak olan Anayasa değişikliğinin 18 maddesinin tamamı ile ilgili bilgilendirme yaptı, salonda muhteşem bir heyecan vardı, bu heyecan dalga dalga Anadolu’ya yayılacak ve milletimiz 16 Nisan’da çocuklarımızın geleceği, milletimizi ve devletimizin bekası için sandığa giderek inşallah yüksek bir oranda “Evet” oyu verecek” dedi.

CUMHURBAŞKANI VE BAŞBAKAN TÜM İLLERE GİDECEK

Halkoylaması kampanyasının bundan sonra da mitingi ve çeşitli toplantılarla devam edeceğini ifade eden Tunç, “Cumhurbaşkanımız ve Başbakanımız mitinglerle tüm illere ulaşacak, yapılacak ilk mitinglerden biri de Bartın mitingi olacak, 3 Mart 2017 Cuma günü öğleden önce Başbakanımız Sayın Binali Yıldırım Bartın’a gelerek, Cumhuriyet meydanında halka hitap edecek” şeklinde konuştu.

BAŞBAKAN TOPLU AÇILIŞ İÇİN DE BARTIN’A GELECEK Mİ?

Yılmaz Tunç aynı zamanda Binali Yıldırım’ı Bartın Atıksu Arıtma Tesisinin de içinde yer aldığı Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde düzenlenen toplu açılış töreninde Bartın’a davet etmişti. Tesisin yapıldığı Dallıca’ya gerçekleştirilen bağlantıda Tunç, Bartın’da 74 tesisisin daha açılışa hazır olduğunu ifade ederek Yıldırım’ı bu tesislerin toplu açılışı için Bartın’a davet etmişti. Tunç, “Bartın’da yapılan yatırımlar sadece bunlarla kalmıyor. Şu anda 74 tane projemiz açılışa hazır vaziyette. 16 Nisandan önce zatıalinizi Bartın’a bekliyoruz tüm Bartınlar olarak. 74 projenin 74 plakada açılışını 210 trilyonluk projenin açılışını sizlerle birlikte Bartın’da gerçekleştirmek istiyoruz” demişti.

İŞTE REFERANDUMDA OYLANACAK 18 MADDE!

16 Nisan’da oylanacak 18 maddelik anayasa değişikliği teklifi ise şu maddelerden oluşuyor:

Teklifinin 1. maddesine göre, Anayasa'nın "yargı yetkisi" başlığında değişikliğe gidilecek. 
Buna göre, yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişecek.

Teklifin 2 Maddesi ile milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak.

Teklifin 3. Maddesine göre, milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek. "Askerlikle ilişiği olanlar" milletvekili adaylığına başvuramayacak.

Teklifin 4. Maddesi Anayasa'nın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değişiyor. TBMM seçimleri 4 yılda değil, 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçimleri de TBMM seçimleri gibi 5 yılda bir olacak ve seçmenler, iki seçim için aynı gün sandığa gidecek. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilecek. Cumhurbaşkanı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak.

Teklifin 5. Maddesiyle, TBMM'nin görevleri ve yetkileri, "kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesinhesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek" olarak sıralanıyor.

Teklifin 6. Maddesiyle, Anayasanın TBMM'nin bilgi edinme ve denetim yollarına ilişkin maddesindeki değişiklik ile yasamanın belli bir konuda Meclis Araştırması yapması, Genel Görüşme açarak Genel Kurulda görüşmesi ve milletvekillerinin, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanların cevaplaması istemiyle yazılı soru sorması yeniden düzenleniyor. Buna göre, TBMM, "Meclis Araştırması", "Genel Görüşme", "Meclis Soruşturması" ve "Yazılı Soru" yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak, "Gensoru" denetleme yetkisinden çıkarılacak.​

Teklifin 7 Maddesiyle, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin 7. maddesi ile cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiğinin kesilmesine yönelik düzenleme kaldırılıyor. Değişiklikle cumhurbaşkanının seçilme şartları da belirleniyor.

Teklifin 8.  Maddesine  göre, Anayasanın, "cumhurbaşkanının görev ve yetkilerine" ilişkin maddede değişiklik yapılıyor ve cumhurbaşkanına "devlet başkanı" sıfatı getiriliyor. Devletin başı olan cumhurbaşkanına, yürütme yetkisi de veriliyor.

Teklifin 9. Maddesiyle, Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşüp ve üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verecek. Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclis'teki siyasi partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak 15 kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılacak. Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis Başkanlığına sunacak. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve kesin bir süre verilecek.

Teklifin 10. Maddesine göre, cumhurbaşkanı, seçildikten sonra bir veya daha fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilecek. Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde 45 gün içinde cumhurbaşkanı seçimi yapılacak. Yenisi seçilene kadar cumhurbaşkanı yardımcısı, cumhurbaşkanlığına vekalet edecek ve cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanacak. Genel seçime bir yıl ve daha az kalmışsa, TBMM seçimi de cumhurbaşkanı seçimiyle yenilenecek.

Teklifin 11'inci maddesine göre, TBMM, üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. TBMM genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanının, seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde TBMM genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilecek. Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen Meclisin ve cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam edecek. Bu şekilde seçilen Meclis ve cumhurbaşkanının görev süreleri de 5 yıl olacak.

Teklifin 12. maddesi ile Cumhurbaşkanı ve TBMM'ye karşılıklı olarak fesih yetkisi veriyor.  Cumhurbaşkanı ve TBMM, yeni seçilen Cumhurbaşkanı ve milletvekilleri göreve başlayana kadar görevine devam edecek.  TBMM, üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. Cumhurbaşkanlığı seçimi ve genel seçimler birlikte yapılacak.

Teklifin 13. maddesine göre, disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamayacak. Ancak savaş halinde asker kişilerin görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilecek.

Teklifin 14. Maddesi HSYK'nin yapısında değişiklik öngörüyor.

Teklifin 15. Maddesi Cumhurbaşkanı'nın bütçe yetkisini düzenliyor.

Teklifin 16. maddesine göre, önerilen sistemde, "Bakanlar Kurulu" olmayacak. Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı tarafından anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılacak ve yerine getirilecek. "Sıkıyönetim", "Askeri Yargıtay", "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi", "tasarı", "kanun hükmünde kararname" ibareleri çıkarılacak. Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemler ile Yüksek Askeri Şura kararlarının yargı denetimi dışında olacağı hüküm de yürürlükten kalkıyor.

Teklifin 17. maddesine göre, TBMM'nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak. Seçimin yapılacağı güne kadar milletvekillerinin ve cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Meclisin seçim kararı alması halinde, 27. Yasama Dönemi Milletvekili Genel Seçimi, cumhurbaşkanı seçimiyle beraber yapılacak. TBMM, anayasa değişikliği teklifinin kanunlaşıp yayımı tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde değişikliklerin gerektirdiği Meclis İçtüzüğü'nü ve kanuni düzenlemeleri gerçekleştirecek. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleneceği belirtilen değişiklikler ise cumhurbaşkanının göreve başlama tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde cumhurbaşkanı tarafından düzenlenecek.

Teklifin 18. Maddesine göre, "cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesileceğine" dair hükmü  kaldırılacak.

Değişikliğin yayımı tarihinde; mevcut anayasada Bakanlar Kurulu, sıkıyönetim, tasarı, kanun hükmünde kararname, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ibarelerinin kaldırılmasına dair değişiklikler de TBMM ve cumhurbaşkanı seçimleri sonucunda cumhurbaşkanının görevi başladığı tarihte yürürlüğe girecek. Milletvekili sayısının 600'e çıkarılması, TBMM seçimleri ve cumhurbaşkanı seçimlerinin 5 yılda bir aynı gün yapılması, cumhurbaşkanı adaylığı ve seçimine ilişkin değişiklikler, beraber yapılacak ilk TBMM ve cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihten itibaren geçerli olacak.